3 luik: het beste voedingsadvies bij een burn-out (deel 2)

In deel 1 van dit drieluik over voeding bij burn-out schreef ik over hoe voedingsadviezen bij een burn-out of overspannenheid van weinig nut kunnen zijn. Het weten dat voeding ondersteunend of zelfs helpend kan zijn in deze periode, staat in groot contrast met de capaciteiten om het ook daadwerkelijk te doen. Wat als gezond eten even niet lukt? In deel 2 neem ik je mee in mijn weg naar herstel en hoe ik mezelf weer langzaam begon te herprogrammeren.

Dronken aap

Gewoontes zijn gemakkelijk(er) vol te houden als je een goede basis hebt van structuur en regelmaat. Een burn-out kan dat allemaal wegvagen en het kan voelen alsof alle oude (goede) gewoontes zijn uitgewist. Mijn brein voelde lang als een dronken aap, geen logica en veel zaken voelden als onmogelijk. Zoals ik in deel 1 al aanstipte, bleef ik ook in deze fase moeite hebben met logistieke taken. Boodschappen doen bleef horror. Ik moest hier telkens heel bewust over nadenken; wat heb ik überhaupt nodig, nadenken over een maaltijd, een lijstje maken, boodschappentas inpakken, schoenen aantrekken, geld in de tas, bonuskaart mee. Ik was zo een uur verder voordat ik daadwerkelijk op pad ging. In deze nieuwe fase was soms ook alleen al de gedachte aan die hele rits handelingen een reden om mezelf toch niet met boodschappenlijst en -tas op de fiets te hijsen. Dus toch maar weer aan de crackers en ei. Groente had ik niet in huis en cappuccino’s waren nog steeds mijn beste vriend.

De veeleisende-ik

In deze fase, ik noem het voor het gemak fase 2, volg ik al een tijdje een intensief traject bij de psycholoog. Ik volgde bij haar schematherapie (1) en we onderzochten de verschillende modi en kwamen al snel tot de conclusie dat ik bijna continu in standje ‘veeleisende-oudermodus’ sta. Ik stel overdreven hoge eisen aan mezelf, zowel op werkgebied, privé, in het huishouden, als ook mijn uiterlijk. We bespreken dus -niet heel verrassend- ook het vele sporten dat bijna een overlevingsstrategie ansich blijkt. Het vele moeten op een dag is iets wat ik al jaren doe, uit gewoonte en uit angst om te falen. Het is ook in deze ‘fase 2’ dat ik weer te snel aan het werk ga, omdat ik bang ben om mijn collega’s teleur te stellen. Met terugwerkende kracht had ik gewild dat ik me langer had durven losmaken van het werk.

Pas als je de meest doodnormale dingen opnieuw moet aanleren, zie je pas hoeveel je ’vroeger’ gedaan kreeg. Werken, vergaderen, mailtjes, een maaltijdplanning maken, weekboodschappen doen, op de fiets naar de supermarkt, vooruit koken, de vriezer volstoppen, sporten, wassen, iets lekkers bakken, feestjes, reizen. Het feit dat dit NU niet meer lukt en dat er een gruwelijk stukje van die hoge lat af moet, is alsof ik opnieuw moet leren fietsen. De veeleisende-ouder zit diep geworteld en soms taken bewust niet doen, kost me enorm veel moeite. Terugkijkend moet ik bekennen dat die modus mij de nek heeft omgedraaid en dat die modus altijd een groot aandachtspunt zal blijven om niet nog eens onderuit te gaan in de toekomst.

Koken voor beginners

In fase 2 lukt het me soms toch om een gezonde maaltijd te koken en dan vaak in de categorie alles-in-de-oven. Zoete aardappel, twee soorten groente erbij en als dat gaar en goudbruin was, bakte ik er een stuk zalm of een vegetarische burger bij. Meestal had ik dan twee grote porties en had ik ineens 2 van de 7 dagen een gezonde maaltijd voor mijn neus. Een grote stap in mijn herstel en ik weet nog dat ik hier enorm trots op was. Ook kon ik in deze periode mezelf wat beter naar de yoga krijgen en merkte ik op hoe mijn lijf weer ietsje beter kon stilzitten tijdens een meditatie. Ik durfde vaker te kiezen voor yoga en sloeg heel bewust een pittige bootcamptraining over. De veeleisende-ouder zette ik soms letterlijk op een stoel en zette haar dan in een andere ruimte. Een strategie die ik leerde van mijn psycholoog. Maar juich niet te vroeg, want per week kon het ook zomaar weer een of twee stapjes achteruit betekenen en zat die veeleisende ouder gewoon weer aan het roer.

Herprogrammeren

Omdat ik in deze fase zoekende ben naar een nieuwe structuur in mijn leven, lees ik het boek Morning Medicine (2) op aanraden van een collega. Haar verhaal heeft raakvlakken met het mijne en ze schrijft letterlijk over opnieuw beginnen. Het boek weet me te pakken en de praktische handvatten probeer ik voorzichtig uit. Ik maak een A4 dat ik op mijn spiegel plak, met enkele ochtendrituelen die ik direct uitvoer als ik uit bed kom: 

• een glas water drinken & tanden poetsen
• 5-10 minuten een paar simpele yoga oefeningen
• een frisse neus halen met een rondje wandelen
• 3 dingen opschrijven waar ik dankbaar voor bent

Deze routine zorgde ervoor dat ik in de ochtend niet meteen in de zorg- en actiemodus schoot). In combinatie met een haptonoom die ik deel 1 ook al beschreef, leerde ik meer rust te vinden in mezelf en kan ik vanuit die basis betere beslissingen nemen en meer voor mezelf kiezen.

Handvatten voor de weerbarstige praktijk

Ik zie fase 2 als een fase waarin je weer in staat bent iets beter te plannen. Als het ware was ik mezelf in fase 2 (als er überhaupt al fases bestaan!) mijn harde schijf aan het herprogrammeren. Als je daar nu (nog) niet bent, dan zijn ook de volgende tips nogal zinloos en dan besef ik terdege dat je weer hetzelfde probleem kunt ervaren als ik in deel 1: het lukt nog niet om deze adviezen top te volgen. Wees dan vooral weer radicaal mild naar jezelf. Pik eruit waar je wat aan hebt, en gebruik de rest vooral als hoop. Dat ook jij ooit weer op het punt komt dat je de volgende tips kan toepassen:

• Kook 1x per week een verse maaltijd. Probeer daar liefde in te stoppen en alle verse ingrediënten die je hebt. Leg de lat laag (alles in de oven) en gebruik mayonaise 🙂
• De rest van de dagen kun je best een tijdje teren op rijstwafels, falafel balletjes, chips en een pot chocoladepasta. Verafschuw jezelf niet, want je weet: je bent opnieuw aan het leren fietsen. 
• Als je erg weinig eet (of wel voldoende maar ongezonder dan anders), is het aan te raden om je voeding te checken op mogelijke tekorten (via Eetmeter of een diëtist). Achteraf gezien liep ik in deze periode een ijzertekort op en het was verstandig geweest als ik een multivitamine had geslikt of mijn voeding (eerder) had laten checken op tekorten.
• Blijf de natuur opzoeken, wandel of fiets een stuk en laat je gedachte de vrije loop.
• Omdat ik schrijven te vermoeiend vond, begon ik met spraakberichten inspreken op de dictafoon app van mijn telefoon. Tijdens het wandelen of voordat ik ging slapen, praatte ik in dagboekvorm een bericht in aan mezelf en als ik dit later terug luisterde was ik altijd weer verbaasd dat situaties nooit hetzelfde blijven en alles altijd verandert. Het gaf me hoop en mooie inzichten.
• Probeer een geleide meditatie, een Yoga Nidra sessie op Spotify of ga alleen maar even 3 minuten zitten om bewust te worden van je billen op de grond of stoel (een haptonoom kan je hier ook goed bij helpen).
• Zet een wekker in de ochtend en weet wat de eerste actie is die je gaat doen (het kan iets simpels zijn als een glas water drinken). Dit brengt structuur en ritme en dat kan langzaam zorgen voor een nieuwe gewoonte.

Bronnen

1. Psychologie magazine, schematherapie, december 2012, geraadpleegd op 29 augustus 2020
2. Morning Medicine, Angelique Heijligers, ISBN 9789400511187, 1e druk, maart 2019.