Met interesse las ik Het voedsellabyrint van Jaap Seidell en Jutka Halberstadt. Twee wetenschappers van de VU die samen een boek hebben geschreven over gezondheid, voeding en trends, daar was ik erg benieuwd naar.
Voor de geïnteresseerde leek
Ik ben niet de doelgroep. In de inleiding vertellen ze dat de doelgroep de geïnteresseerde leek is en dat het boek voor de (voedings)wetenschapper te simpel gepresenteerd is. Als je hele kast al vol staat met boeken over voeding, dan brengt dit boek je niet veel nieuws.
Het is ook geen leerboek of dieetboek waarschuwen ze. Dat vind ik jammer, want ik zou graag een aantal vragen die opkomen tijdens het lezen beantwoord zien, want wie kan er beter een onderbouwd antwoord geven dan een onderzoeker en een Professor Voeding en Gezondheid?
Het voedsellabyrint is eigenlijk een bundeling van columns die Jaap Seidell schreef voor Het Financieele Dagblad en Het Parool, en waar Jutka aan heeft meegeschreven. In die columns komen veel verschillende onderwerpen aan bod over onze voedingscultuur, -geschiedenis, -wetenschap en -industrie.
Nieuwe visie op voedingsproblematiek
Zelden geven wetenschappers een brede context wanneer ze over de voedselproblematiek (met name overgewicht) praten, maar dat doen Jaap en Jutka wel in hun boek. Van de prijs van voeding, de productie, technologie, opvoeding, biologie, omgeving, industrie, en wetenschap: in minder dan 200 pagina’s beschrijven ze bijna alle aspecten van onze moderne voedingscultuur.
Ze bestrijden de versimpeling van het overgewichtprobleem, en zeggen dat de huidige media (en een aantal bestsellers) zoeken naar “allesverklarende oorzaken voor de toename van overgewicht, zoals tarwe, fructose, vet, frisdrank, fastfood.” Ze claimen dat deze zo populair zijn omdat voeding eindelijk een keer simpel gebracht wordt, en je maar aan één aspect aandacht hoeft te besteden om gezond te zijn.
Er is wat overlap tussen de verschillende hoofdstukken/columns, en behalve enkele korte tips zoals “Eet minder vlees om duurzamer te eten” en “Vermijd sterk geraffineerde zetmeelrijke producten en suiker (vooral in dranken)” vind je er geen aanwijzingen hoe je gezonder, duurzamer of bewuster kan leven. Lees het dus vooral ook als interessante losse hoofdstukken die de zaken eens op een andere manier belichten.
Een brede kijk op een complex probleem
De brede context, de grote hoeveelheid onderwerpen en de unieke schrijfstijl maken het een uniek boek; ze gebruiken vaak verhalen van historische figuren die iets hebben betekend voor onze huidige gezondheidswetenschap of cultuur (zoals Samuel Sarphati, Hippocrates en zelfs Dante Alighieri) om een actueel probleem te beschrijven.
De visie van het boek lijkt op de ideeën van Kelly Brownell, Professor Public Health aan Duke University. Hij kijkt ook verder dan het effect van voedingsmiddelen op de gezondheid en beschrijft ook vooral hoe de voedingsindustrie en de huidige cultuur vooral onze voedselkeuzes bepaalt. Hij was (volgens mij) een van de eerste prominente moderne wetenschappers die de focus legde op externe factoren zoals de prijs van voedsel en beschikbaarheid, en niet op individuele keuzes.
De belangrijkste boodschap van dit boek is dan ook dat overgewicht (en andere gezondheidsproblemen) een complex probleem is waarvoor geen simpele oplossing is, maar waarvoor gemeenten, overheden en de voedingsindustrie samen naar een oplossing moeten zoeken.
Kortom
Voor de tips om gezonder te worden, of verdieping van je voedingskennis moet je dit boek niet lezen. Als je geïnteresseerd bent in voeding en wilt snappen waarom onder andere overgewicht een complexere oplossing vergt dan de individuele aanpak van ‘Eet minder & beweeg meer’, dan is dit boek een mooi beginpunt waarin je op een leuke manier wegwijs wordt gemaakt in het labyrint van onze voedselproblematiek.
Geef een reactie