Toegegeven, ik begon enigszins sceptisch aan het boek, want ‘de waarheid’? Dat belooft wat! De auteur, Laurens de Meyer, studeerde af als industrieel ingenieur in de voedingsindustrie en deed een master ‘milieusanering en milieubeheer’ aan de Universiteit van Gent. Aha, we hebben hier te maken met een Belg en een Vlaams georiënteerd verhaal. Dat laatste heeft me trouwens de nodige keren doen gniffelen. (…) een lampje aan het pinken moeten slaan. Huh? Ooh: een lampje gaan branden. Of mijn favoriet: ‘Daar zit geen kat op de wachten.’

De waarheid over ons voedsel: oproep tot nadenken

Het boek is zoals de Meyer het zelf omschrijft, een bron van wetenschappelijk onderbouwde informatie voor iedereen met een gezonde interesse in eten. Het is bedoeld als een oproep tot nadenken over eten, om zodoende bewustere keuzes te kunnen maken. Of hem dat lukt? Ik vind van wel. Sterk is dat de Meyer de hele voedselketen -van grond tot mond- overtuigend in beeld brengt en daarbij alle betrokken partijen -consumenten, producenten, politiek en distributie- meeneemt. Ondertussen gebruikt hij interessante feitjes en inspirerende voedselinitiatieven, zo nu en dan ook Nederlandse.

Opvallend is dat het boek begint met een hoofdstuk over de vlees-en visindustrie. Na een stukje lezen wordt meer duidelijk: Laurens de Meyer is erg gecharmeerd van het Belgische project ‘Dagen zonder Vlees’. Het initiatief is te vergelijken met ‘Meatless Monday’ en pleit, vanuit ecologische overwegingen, voor het matigen van onze vleesconsumptie. Zo waren dit jaar in België vijfenvijftigduizend deelnemers samen goed voor een besparing van 8.005.700 baden water.

Daarna volgt een hoofdstuk over bewerkte voeding, waarin de levensmiddelindustrie het er -niet geheel onverwacht- van langs krijgt. Evenzo kritisch is de Meyer op de politiek en de consument, die weinig interesse tonen in de manier waarop hun eten tot stand komt.

Sommige beweringen uit het boek zijn nogal suggestief. Zo schrijft de Meyer dat het gezondheidseffect van tagatose (een zoetstof) op de lange termijn nog onbekend is en wetenschappelijk onderzoek niet eenduidig, om vervolgens te suggereren dat de oorzaak van het prikkelbare darmsyndroom kan worden gezocht bij dergelijke moleculen. En absoluut niet waar is dat cafeïne vochtafdrijvend is, wat de Meyer wel degelijk beweert. (1)

De waarheid over ons voedsel

Voedingskundig belicht

Daarna komen de voedingskundige zaken aan bod. Hieruit licht ik graag een persoonlijke irritatie: volgens de Meyer dient iedereen te stoppen met het tellen van calorieën. Het gaat immers om de voedingscontext, waarbij hij o.a. het vetrijke mediterrane dieet als voorbeeld noemt. Dat is calorierijk en inderdaad erg gezond. Echter hoeveel mensen consumeren daadwerkelijk het ‘traditionele’ mediterrane dieet dat o.a. rijk is aan groente & fruit, vette vis en olijfolie? Wat nu als we eens inzoomen op ons Westerse eetpatroon? Dé voedingscontext voor de meeste van ons. Dan zien we dat slechts 5% van de Nederlandse volwassenen de aanbevolen dagelijkse 200gr. groenten haalt en maar liefst 48,3% te kampen heeft met overgewicht of obesitas. (2,3) In dat laatste geval telt elke calorie minder, onafhankelijk van zijn bron.

Een pleidooi voor verandering

Dan biedt de Meyer inspiratie voor een ander landbouwmodel aan de hand van diverse bestaande initiatieven. Er volgt een uitleg over biologisch en hij geeft een beschouwing van klassieke en nieuwe veredelingstechnieken, met tot slot enkele voedingstip en tricks om zelf aan de slag te gaan.

Tot slot

Een gemiste kans is het gebruik van verhelderende illustraties. Met name voor de leek, zoals bij de uitleg over vetten, is dat hard nodig. Wellicht wordt de schrijfstijl daarom af en toe droog en beschrijvend. Misschien is dat wel Vlaams? Of staat het voor een auteur met de nodige levenservaring? Maar wat blijkt na een Google search: Laurens de Meyer is hartstikke jong! Toch dat Vlaamse taaltje! Ondanks dat heeft Laurens de Meyer zijn doel bereikt. Het boek zet aan tot nadenken, zeker voor de Belgische lezers onder ons.

Bekijk op bol.com
Bronnen

  1. Prof. Dr. Martijn B. Katan, Wat is nu gezond? Fabels en feiten over voeding, Zestiende druk 2012
  2. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), www.nationaalkompas.nl > Nationaal Kompas Volksgezondheid > Determinanten > Leefstijl > Voeding > Hoeveel mensen voldoen aan de Richtlijnen goede voeding?, 2014
  3. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), www.nationaalkompas.nl > Nationaal Kompas Volksgezondheid > Determinanten > Persoonsgebonden> Overgewicht > Hoeveel mensen hebben overgewicht?2014