Sta jij ook wel eens extra lang voor het schap met bananen om de perfecte tros eruit te vissen? Of scheur je de mooie gele bananen van de tros, met een berg eenzame losse ‘suboptimale’ bananen als gevolg?

Een normaal tafereel inmiddels, want we zijn eraan gewend geraakt dat alles wat in de supermarkt ligt perfect is. Een appel is gewoon perfect rond, glanst, heeft niet teveel rode blosjes en er zit een steeltje aan. Sterker nog: appels zonder steeltje mogen volgens de EU verordening Nr. 1221/2008 niet eens verkocht worden als de allerhoogste klasse “Extra”. Raar, want niemand eet het steeltje op.

Maar de natuur is niet feilloos en appels groeien niet altijd perfect aan de boom. De schatting is dat 5-10% van de groente- en fruitoogst door cosmetische gebreken niet in het schap van de supermarkt belandt.

Gelukkig is er hoop: de Albert Heijn heeft nu het geweldige initiatief van de Buitenbeentjes. Een zak met  minder mooie aubergines, appels of paprika’s die goedkoper zijn. Volgens de AH zijn buitenbeentjes “groente en fruit die er anders uitzien dan we in Nederland gewend zijn”.

Maar wacht even, aan die gewenning heeft Albert Heijn zelf bijgedragen! Niet alleen door het doorvoeren van EU regelgeving of de onrealistische schoonheidsstandaarden van de consument, maar ook door hun eigen strenge inkoopregels. Met als gevolg dat de teler voor een deel van zijn oogst minder geld krijgt, of zelfs helemaal niet meer kan verkopen zoals we deze zomer zagen met de 60.000 kilo te kleine pruimen van teler Kees.

Een ‘klasse 1’ komkommer mocht volgens de EU maximaal een kromming van 10 millimeter per 10 centimeter hebben. Maar ook nadat deze regel in 2008 terecht werd afgeschaft halen telers deze ‘kromkommers’ er tussenuit omdat ze er een lagere prijs voor krijgen van de supermarkten.

Met de buitenbeentjes geeft de Albert Heijn het signaal dat natuurlijke variatie in de groenteoogst abnormaal is, dat alleen perfecte aubergines in het schap mogen liggen, en dat cosmetisch inferieure aubergines minder waard zijn.

Wanneer ik de buitenbeentje aubergines thuis uitpak valt me eigenlijk meteen op dat de aubergines er nog steeds goed uitzien. Iets minder groot, maar perfecte rondingen en zonder deuken of beschadigingen. Ik zie eigenlijk geen verschil met de perfecte aubergines die ernaast in het schap liggen. Dit in tegenstelling tot de echt imperfecte groenten en fruit die je direct van de boer of op de markt koopt. Ik snap het niet. Ik heb toch zojuist de inferieure, onverkoopbare, minder goede en lelijke aubergines gered van verspilling?

Het is natuurlijk al absurd dat we groente en fruit beoordelen om hun uiterlijk en niet hun smaak, voedingswaarde of houdbaarheid. Maar dat zelfs de buitenbeentjes nog aan hoge schoonheidsstandaarden moeten voldoen en desondanks tegen een lagere prijs in de schappen liggen is helemaal bizar. Wat voor signaal geven we daarmee af, naar onszelf, en hoe leert de jeugd naar deze producten te kijken?

Wat mij betreft leren we de consument dat de natuur niet perfect is door ook kromme, korte, dikke, dunne, geknakte en beschadigde groenten in de schappen te leggen. Zo gaan we voedselverspilling daadwerkelijk tegen in tegenstelling tot goed bedachte, maar slecht uitgevoerde initiatieven zoals de buitenbeentjes.

Voor dat het zover is: ga naar de markt, de boer, of red die lelijke groenten en fruit uit de schappen van de supermarkt voordat ze worden weggegooid aan het einde van de dag en betaal er een eerlijke prijs voor. Koop die zielige weesbananen, ook die met een bruin plekje, en realiseer je dat het uiterlijk niks te maken heeft met kwaliteit of gezondheid.

Deze column verscheen eerder in VORK magazine en is geschreven in samenwerking met Stephan van Duin.