#S01A05 Hoe om te gaan met het prikkelbare darm syndroom, een gesprek met diëtist & gezondheidswetenschapper Gaby Herweijer

00:00:00
Bart Mol: Hoi, ik ben Bart Mol. Welkom bij een podcast over voeding aangeboden door evidence-based foodcollectief I’m a Foodie. Welkom bij een nieuwe aflevering van een Podcast over Voeding. Hopelijk ben jij een nieuwe luisteraar en in dat geval welkom bij deze show en in deze podcastserie gaan we in op de actualiteit met vandaag Gaby Herweijer als gast en dan gaan we het onder andere hebben over prikkelbaredarmsyndroom maar we praten ook wel eens in deze show over onze eigen projecten, met nieuwe boeken die we aan het schrijven zijn of een online cursus en dat soort projecten.

00:00:46
Bart Mol: En een hele fijne dank aan Sietske, Sietske is onze allereerste Vriend van de Show, waarvoor dank Sietske. En hierbij natuurlijk ook de uitnodiging voor alle andere luisteraars: mocht je dit een hele leuke show vinden, ga naar www.vriendvandeshow.nl/pov, dat staat voor Podcast over Voeding en daar kun je een donatie doen aan deze show. Want ja, voor niets gaat de zon op en de schoorsteen moet ook roken bij ons. Zoals je misschien weet zijn we onafhankelijk van de industrie dus we moeten het onder andere hebben van onze donaties en de verkoop van onze boeken en cursussen en die dingen. Maar tot zover de ongegeneerde verkoop want daar gaan we het vandaag niet over hebben.

00:01:32
Bart Mol: We gaan het vandaag wel hebben over het prikkelbaredarmsyndroom. Als je dat googlet heb je 1,2 miljoen hits dus volgens mij is dat wel een onderwerp waar veel mensen geïnteresseerd in zijn. Vandaag hebben we Gaby in de show. Gaby, goedendag.

00:01:46
Gaby Herweijer: Hoi.

00:01:52
Bart Mol: Normaal doe ik een introductie: Wie is Gaby? Waar heeft ze allemaal aan meegewerkt? In dit geval ken ik Gaby van de boeken ‘Eet als een expert’ en ‘Eet als een expert – zwanger!’ en natuurlijk ook als medelerares van de online cursus ‘Kick-start your health’.

00:02:10
Gaby Herweijer: Yes.

00:02:13
Bart Mol: Maar jij kan jezelf veel beter introduceren. Wie ben je? Wat doe je? Let’s go.

00:02:18
Gaby Herweijer: Ik ben Gaby, diëtist en gezondheidswetenschapper en ik heb al ruim acht jaar mijn eigen praktijken in Amsterdam-West en -Zuid onder andere. Dat doe ik sinds kort samen met mijn collega Roos, we delen het eigenaarschap van de praktijk. Volgens mij [onhoorbaar] I am a Foodie kennen mij inderdaad misschien van boeken als ‘Eet als een expert’ of ‘Eet als een expert – zwanger!’. In mijn praktijk ben ik eigenlijk veel meer gespecialiseerd in prikkelbaredarmsyndroom en coeliakie bij volwassenen en kinderen. Coeliakie omdat ik dat zelf ook heb en mensen heel graag wil laten zien wat nog wel allemaal kan met het strikte glutenvrije dieet.

00:03:00
Gaby Herweijer: Daar is het allemaal mee begonnen, daarvoor ben ik de diëtetiek ingegaan. En PDS is er daarna vrij snel bijgekomen omdat het ook vaak samengaat en omdat ik het heel leuk vind en interessant om samen met mensen te puzzelen: Waar komt het vandaan en hoe kun je de controle krijgen over je klachten? Mensen hebben vaak heel lang last en zijn dan heel dankbaar als iets lukt. Dat vind ik eigenlijk echt het allerleukste om in de praktijk te doen.

00:03:30
Bart Mol: Oké, cool. Dat is een uitgebreide intro. Thanks.

00:03:32
Gaby Herweijer: Sorry.

00:03:32
Bart Mol: Dat maakt de podcast makkelijk. Ik stel gewoon drie vragen en jij loopt leeg.

00:03:42
Gaby Herweijer: Ik praat wel.

00:03:42
Bart Mol: We beginnen de show eigenlijk altijd met: Wat is de grootste voedingsfrustratie of teleurstelling van de afgelopen week of maand die jij hebt gezien of ervaren in de praktijk of die jij hebt gelezen in de media?

00:03:58
Gaby Herweijer: Ik zat de nieuwe serie ‘De K van Karlijn’ te kijken met Tjitske en zij heeft kanker. In aflevering twee wordt dat wat duidelijker naar alle collega’s en zo. Haar man is een fysiotherapeut en er zit een diëtist in hetzelfde pand en die kwam toen gelijk met allemaal supplementen aanlopen voor zijn vrouw met net gediagnosticeerde borstkanker. Toen dacht ik: Dat was echt een gemiste kans. Op zich hadden ze best wel leuk in die serie dat die man heel goed voor haar wilde gaan zorgen met tarwegrassap en van alles maar het was juist zo leuk geweest als daar een diëtist bij had gezeten die gezegd had: “Dit slaat nergens op. We gaan gewoon nu zorgen voor een goede basisvoeding in plaats van de pizza als je net uit het ziekenhuis terugkomt”, wat ook in beeld werd gebracht. Dat vond ik echt jammer. Het was op zich wel een leuke hippe diëtist die werd neergezet, dat vond ik wel leuk, maar dan die supplementen gelijk vond ik echt jammer. Dat laat niet echt de meerwaarde van de diëtist zien.

00:04:59
Bart Mol: Nee, precies. Maar in dit geval is het echt een geaccrediteerde diëtist?

00:05:04
Gaby Herweijer: Nee, het was een serie. Het was een fictieserie maar ik vond het gewoon jammer dat de diëtist net weer niet goed werd neergezet.

00:05:13
Bart Mol: Nee, oké. Hoe heet de serie? Dan gaan we gewoon de redactie mailen.

00:05:19
Gaby Herweijer: De K van Karlijn. Maar ik vind het verder wel een hele mooie leuke serie, wel een aanrader wat mij betreft. Alleen vond ik dat stukje jammer.

00:05:24
Bart Mol: Ja, precies. De diëtist is ook als een fictief persoon neergezet.

00:05:27
Gaby Herweijer: Precies.

00:05:29
Bart Mol: We gaan het vandaag hebben over de prikkelbaredarmsyndroom. Als we het hebben over PDS dan bedoelen de prikkelbaredarmsyndroom. Gaby, even heel simpel: Wat is PDS?

00:05:41
Gaby Herweijer: Dat zijn buikklachten waar geen medische reden voor is of wordt gevonden. Er is aantoonbaar niks aan de hand van binnen maar je hebt wel klachten.

00:05:54
Bart Mol: Maar in de zin dat ik bijvoorbeeld een kwartiertje na het avondeten gewoon buikpijn krijg? Dat wordt misschien gezien als PDS? Bedoel je dat?

00:06:04
Gaby Herweijer: Zo simpel is het niet. Er zijn wel criteria voor hoe je PDS kunt diagnosticeren. Wat heel vaak wordt gedacht is: Ik heb niks of er wordt niks gevonden, dus dan heb ik PDS. Dat is niet zo. Er zijn wel degelijk criteria om het te diagnosticeren maar die criteria zijn echt afhankelijk van jouw klachten. Het is niet dat we een bloedtest doen of van binnen kijken met een cameraatje, zien dat er iets beschadigd is, iets niet goed is en dan krijg je die diagnose PDS. Dat is niet zo, we hebben wel criteria. We noemen het we ook wel eens functionele buikklachten.

00:06:45
Bart Mol: Functionele buikklachten.

00:06:45
Gaby Herweijer: Ja.

00:06:45
Bart Mol: Maar als ik het even goed begrijp: Ik eet ‘s avonds wat, ik krijg buikpijn, dan heb ik dus niet direct PDS.

00:06:54
Gaby Herweijer: Nee.

00:06:55
Bart Mol: Maar wanneer moet er een lampje branden bij mij dat ik wel denk van: Ik heb wel structureel vaker buikpijn, meer in de ochtend of avond of misschien alleen bij het avondeten.

00:07:03
Gaby Herweijer: Ja.

00:07:03
Bart Mol: Wanneer zeg je: “Dat is even een punt.”

00:07:11
Gaby Herweijer: Net wat je zegt, structureel, als het bijvoorbeeld drie maanden aanhoudt en het komt echt wel wekelijks voor. Dat is wel een reden om naar je huisarts te gaan bijvoorbeeld.

00:07:25
Bart Mol: Oké. En zijn er bepaalde… Buikpijn is voor de één misschien steken in de buik en voor de ander een opgeblazen gevoel.

00:07:32
Gaby Herweijer: Ja.

00:07:33
Bart Mol: Is daar nog iets algemeens over te zeggen of kan dat op verschillende manieren geuit worden?

00:07:37
Gaby Herweijer: Dat kan op verschillende manieren geuit worden. Sommigen hebben kramp, sommigen hebben zeurende pijn, sommigen hebben alleen een hele opgeblazen buik. Ik zeg “alleen” maar dat kan heel erg vervelend zijn want ik zie foto’s van cliënten die acht maanden zwanger lijken, zo opgeblazen. Sommigen hebben veel meer last van hun ontlastingspatroon dat heel wisselend is of juist heel erg diarree of obstipatie, heel hard of heel zacht. Krampen, winderigheid, boeren kan ook, misselijkheid. Dus van mond tot kont kun je last krijgen.

00:08:10
Bart Mol: Van mond tot kont. Even nog naar de naamgeving, prikkelbare darm.

00:08:16
Gaby Herweijer: Ja.

00:08:18
Bart Mol: Ik vind het op zich wel een hele grappige naam. Een syndroom, het is dus niet een ziekte.

00:08:24
Gaby Herweijer: Nee.

00:08:24
Bart Mol: Het is meer dat het opkomt of…

00:08:29
Gaby Herweijer: Ja, het is ook een verzamelnaam. Ik zei net al even functionele buikklachten, maar je hebt bijvoorbeeld ook functionele maagklachten en prikkelbare darm is daar eigenlijk een onderdeel van. Je ziet ook vaak als je op prikkelbare darm zal googlen en je kijkt naar de afbeeldingen, dan zie je van die plaatjes van een darmstelsel met prikkeldraad eromheen verweven als een soort cartoonachtig. Maar dat is het echt. Je darmen zijn geprikkeld, reageren sneller. Vroeger werd het een spastische darm genoemd, dat hoor ik zeker nog wel eens in de praktijk maar die term gebruiken we in de geneeskunde nu wat minder.

00:09:19
Bart Mol: Dus drie maanden lang heb ik op verschillende momenten van de dag na het eten of drinken last van mijn buik of het uit zich in boeren of krampen.

00:09:27
Gaby Herweijer: Ja.

00:09:28
Bart Mol: Dan ga ik in eerste instantie naar een dokter? Of ga ik gelijk eigenlijk met de diëtist contact opnemen?

00:09:33
Gaby Herweijer: Nee, ik zal altijd eerst naar je huisarts gaan want er moeten eerst wel even wat dingen uitgesloten worden of er niet iets ernstigs aan de hand is voordat je de diagnose PDS kan krijgen. Dat kan de huisarts doen met bloedonderzoek en als hij het toch niet helemaal vertrouwt kan hij je doorsturen naar een maag- darm-, en leverarts. Maar als er niks aan de hand lijkt te zijn en je voldoet aan een paar criteria, die diagnose criteria en dat zijn de Rome IV-criteria…

00:09:58
Bart Mol: De Rome IV?

00:10:12
Gaby Herweijer: De Rome IV-criteria. Rome omdat daar alle experts bij elkaar zijn gekomen en vier omdat het versie vier is.

00:10:16
Bart Mol: Oké. Dus we kunnen nu niet even die vier criteria afvinken?

00:10:16
Gaby Herweijer: Jawel, het zijn er niet zoveel. Het zijn er toevallig ook vier want eerst waren het de Rome II-criteria bijvoorbeeld.

00:10:25
Bart Mol: Oké. Ik vind het op zich wel even interessant. We hebben dan vier criteria die worden gecheckt door de dokter.

00:10:35
Gaby Herweijer: Ja.

00:10:36
Bart Mol: Of de diagnose wordt gesteld of je PDS hebt.

00:10:39
Gaby Herweijer: Ja.

00:10:39
Bart Mol: Oké, cool. Criteria één.

00:10:42
Gaby Herweijer: Criteria één. De diagnose PDS wordt alleen gesteld als er geen structurele of biochemische verklaring voor de symptomen is te vinden.

00:10:53
Bart Mol: Wat is dit in normaal Nederlands?

00:10:54
Gaby Herweijer: Dat als je met een cameraatje naar binnen zou gaan, dat je niks ziet. Bijvoorbeeld bij coeliakie is wel echt de darmwand beschadigd, daar zien we beschadigingen onder een microscoop. Dat mag bij prikkelbaredarmsyndroom echt niet zo zijn, dan heb je geen PDS, dan heb je iets anders.

00:11:13
Bart Mol: Oké, dus dat is criteria één: Er is een scan gemaakt of iets bekeken met je darmen en er is geen schade. Check.

00:11:18
Gaby Herweijer: Nee, er hoeft dus niet per se een scan of je hoeft niet daarvoor echt een onderzoek te hebben ondergaan. Een huisarts mag ook met zijn kennis en kunde en wat eerste bloedonderzoek ook zeggen: “Het is zeer onwaarschijnlijk dat ik een structurele of biochemische verklaring ga vinden.” Want dat gevoel hebben mensen heel vaak als ze bij mij komen: Niet alles is onderzocht, dus hoe weet ik nou zeker dat het PDS is? Maar daarin kun je echt een arts op zijn kunde vertrouwen. Hij zal wat standaardchecks doen, hij zal wat goede vragen stellen en daarmee mag een huisarts wel zeggen: “Ik verwacht hier echt niks.”

00:11:58
Bart Mol: Nee. En kan je dan nog even, om met dit criteria door te vragen. Kan uit een bloedonderzoek komen of er schade is aan de darmen?

00:12:07
Gaby Herweijer: Niet alle schade maar je kunt bijvoorbeeld wel eerste ontstekingswaarden vinden, dat zijn wat meer algemene ontstekingsmarkers. Als een huisarts dat verhoogd ziet kan hij daarmee doorsturen naar een maag-, darm- en leverarts van: “Willen jullie dit verder onderzoeken?”

00:12:22
Bart Mol: Ja, precies. Dus als er in mijn bloedtest geen ontstekingswaarden worden gevonden, aanvullend met misschien andere criteria, dan weet hij dat er een kleine kans is dat er schade is aan mijn darmen.

00:12:35
Gaby Herweijer: Ja, en ik heb wel eens een presentatie gezien en daarbij liet een MDL-arts zien wat je, als je alles zou willen uitsluiten voordat je PDS-diagnose zou kunnen krijgen, dat zijn bijna 100 darmaandoeningen of zo die je dan moet aansluiten die 0,01 procent van de bevolking voorkomen. Dat kan gewoon niet. Wat ik wel altijd belangrijk vind bij de diagnose PDS, als je die krijgt, dat je dan wel de melding krijgt: Verandert er wat in je klachten? Wordt het veel erger, heel anders? Wel opeens bloed bij de ontlasting? Kom dan alsjeblieft terug en dan kunnen we het opnieuw beoordelen.

00:13:10
Bart Mol: Oké, dus dat is het eerste criteria. Criteria twee.

00:13:15
Gaby Herweijer: De symptomen moeten in ieder geval langer dan zes maanden bestaan.

00:13:20
Bart Mol: Oké, dus drie maanden moet zes maanden zijn. Dus ik moet al zes maanden last hebben van ongegeneerd boeren en van mond tot kont last hebben.

00:13:30
Gaby Herweijer: Ja, maar ik zou daarvoor wel bij die drie maanden een keer naar de huisarts gaan want het is natuurlijk wel een beetje gek. Misschien kun je dan nog niet de diagnose officieel krijgen maar ik zou het wel een keer gemeld hebben.

00:13:42
Bart Mol: Ja. Oké, dus dat is de tweede. Nu de derde.

00:13:47
Gaby Herweijer: De patiënt moet gemiddeld minstens één dag per week in de afgelopen drie maanden buikpijn hebben gehad.

00:13:55
Bart Mol: Ja, precies. Wat is jouw ervaring? Even een zijstap. Mensen die last hebben van PDS, is dat ook echt dat één dag in de week al voldoende is, of althans voldoende, dat ze dat hebben, of is het dat mensen er echt wel vaker per week last van hebben?

00:14:10
Gaby Herweijer: Dit bestaat zeker wel maar als ze bij mij komen hebben ze vaak wel vaker last want je gaat naar een diëtist toe en de meeste mensen denken: dan krijg ik een streng dieet. Dat doe je meestal pas als je een streng dieet minder erg vindt dan de klachten. Dus dan moet je wel flink wat klachten hebben om je eetpatroon te gaan veranderen om er iets voor… Ja, want als je maar één dag in de week last hebt, dan zou je ook kunnen zeggen: “Nou, ik laat het en ik eet alles wat ik wil.”

00:14:39
Bart Mol: Precies. Je kan ook altijd wel een keer denken dat misschien je lichaam wat heftig reageert op een ingrediënt of voedingsproduct.

00:14:49
Gaby Herweijer: Ja.

00:14:50
Bart Mol: Ja, precies. Oké, criteria vier.

00:14:53
Gaby Herweijer: De patiënt moet ten minste twee van de drie symptomen hebben: Eén, de buikpijn is gerelateerd aan de ontlasting. Twee, een verandering van de frequentie van de stoelgang, diarree of obstipatie. De vorm van de stoelgang is veranderd, te hard of te waterig.

00:15:11
Bart Mol: Ja, precies. Oké, het heeft eigenlijk puur te maken met de ontlasting. Dat is het vierde criteria dat mee wordt gewogen in de diagnose of je PDS hebt of niet.

00:15:20
Gaby Herweijer: Precies.

00:15:22
Bart Mol: Als je een diagnose hebt gesteld, heb je het dan levenslang of is het dat je iets kan doen? Dat je nu op dit moment PDS hebt en dat je dan iets gaat aanpassen in je voedingspatroon en dat je dan dus geen PDS meer hebt over een X-termijn?

00:15:34
Gaby Herweijer: Waarschijnlijk houd je het wel maar het komt en het gaat. We zien vaak met ouder worden dat het minder wordt: De meesten die ik in de praktijk zie zijn tussen de 25 en 50 waarbij het meeste zich rond de 30 centreerd. Maar je houdt het wel, die gevoelige darmen. Ik hoor ook vaak in de praktijk dat het vaak mensen zijn waarbij van kinds af aan de buik al een zwakke plek was, dat hoor ik veel mensen zeggen. Dus je houdt het wel, alleen je kunt het meer onder controle krijgen.

00:16:09
Bart Mol: Oké, maar je geeft aan dat het op levensjaar 30 centreert, wat je in de praktijk ziet.

00:16:15
Gaby Herweijer: Ja.

00:16:17
Bart Mol: Betekent dat dat mensen dan eigenlijk misschien de voorgaande 25 jaar nergens last van hebben gehad en er vanaf hun 25e opeens last van krijgen?

00:16:25
Gaby Herweijer: Ja.

00:16:25
Bart Mol: Hoe ontwikkelt zich zoiets dan?

00:16:27
Gaby Herweijer: Ja, het kan dat ze al hun hele leven, wat ik net zei, hun hele leven al een zwakke plek hebben op de buik en dat het langzaam erger wordt. Het kan ook, ik hoor ook heel vaak dat mensen tot hun 22e nergens last van hadden en opeens was het er. Dat kan ook.

00:16:45
Bart Mol: Ja. Maar nu ga ik een beetje op jouw stoel zitten. Dan zou ik denken: Dan heb je misschien iets aangepast in je voedingspatroon, ben je anders gaan eten of zo.

00:16:53
Gaby Herweijer: Dat is zeker een ding dat ik navraag, maar ook bijvoorbeeld het beweegpatroon. Stel je hebt op dat moment een nieuwe baan waar je met de auto naartoe gaat en je alleen maar stil zit waardoor je dus opeens veel minder beweging hebt, dan kan het bijvoorbeeld ook ontstaan. Maar ook een virusinfectie in het buitenland als je hebt gereisd of heel erg antibiotica gebruikt bijvoorbeeld, dat zijn bijvoorbeeld wel triggers waarbij iets ontstaat.

00:17:22
Bart Mol: Oké, dan weten nu wat PDS is. We weten nu ook hoe de diagnose wordt gesteld op basis van de Rome IV-criteria. Wat zijn dan vervolgens de mogelijke oorzaken? Wat kun je daarover zeggen?

00:17:34
Gaby Herweijer: Mag ik nog één ding zeggen over die diagnose?

00:17:36
Bart Mol: Natuurlijk.

00:17:36
Gaby Herweijer: De prikkelbaredarmsyndroom belangenvereniging heeft een keuzetest, de PDS-test, die kunnen we misschien even linken en daar zijn deze criteria ook in verwerkt. Dan kun je online zelf een test doen om te kijken of jouw klachten hierbij aansluiten. Dat is misschien nog leuk.

00:17:56
Bart Mol: Ja, zeker. Dat is een keuzetest van die vereniging die je net noemde. Die zullen we dan in de shownotes zetten met een link.

00:18:01
Gaby Herweijer: Ja.

00:18:01
Bart Mol: En is dat dan een geheel onafhankelijke vereniging of is dat weer opgezet door PDS-diëtisten die daar weer geld uithalen?

00:18:08
Gaby Herweijer: Nee, dit is eigenlijk een lotgenotenvereniging, een lotgenotencontactvereniging.

00:18:15
Bart Mol: Oké.

00:18:16
Gaby Herweijer: Kijk, PDS komt voor in heel veel vormen en maten en je hebt inderdaad mensen die één keer in de week last hebben maar er zijn ook mensen die er niet door kunnen werken, zo heftig kunnen de klachten zijn. Dus dat vraagt wel om een lotgenotenvereniging. Het is een hele goede vereniging eigenlijk, goede informatie delen ze.

00:18:35
Bart Mol: Is PDS eigenlijk een welvaartsziekte doordat we misschien een ander voedingspatroon hebben ten opzichte van vroeger? Hadden ze in de jaren ’70 eigenlijk ook al PDS, alleen toen hadden we er nog geen naam voor omdat de wetenschap misschien nog niet zo ver was?

00:18:47
Gaby Herweijer: Dat is een interessant punt want of het er niet was in de jaren ’70, dat durf ik niet te zeggen. Ik denk dat we toen sowieso bepaalde darmaandoeningen veel slechter diagnosticeerden. Dat vind ik lastig om te zeggen. We zien wel dat het in het Westen heel erg veel meer voorkomt en dat kan te wijten zijn aan stress maar ook aan ons ongezonde eetpatroon, wij eten veel minder vezels. Als je meer naar Azië of tropenlanden kijkt, daar worden gewoon veel meer groenten, fruit en vezels gegeten. Dat is gewoon heel belangrijk bij PDS. Dus omdat zij een gezonder eetpatroon hebben, minder stress, eigenlijk alle factoren rondom PDS die het kunnen triggeren zijn bij hen veel meer op orde, dus dan komt het ook minder voor.

00:19:32
Bart Mol: Ja. Oké, ik ga nog even terug naar de mogelijke oorzaken van PDS. Wat kan je daarover zeggen?

00:19:37
Gaby Herweijer: Nou, niet echt eigenlijk. Nou ja, ik kan er wel iets over zeggen, ik hoor dus wel eens dat het start na heftige antibioticakuren of na een reis in het buitenland waar ze een infectie hebben opgelopen. Maar dat hoeft dus helemaal niet zo te zijn. Er kan ook gewoon geen oorzaak zijn.

00:19:58
Bart Mol: Nee, oké.

00:19:59
Gaby Herweijer: Je moet het zo zien dat eigenlijk je hele maag-darmstelsel een fabriek is en die is helemaal op elkaar afgestemd. Zodra jij start met eten gaan er allemaal signaaltjes naar alle onderdelen van het spijsverteringskanaal die straks aan het werk moeten gaan want er komt een maaltijd aan. Als daar één verstoring is in een functie… Dat kun je je voorstellen met allemaal lopende banden in een fabriek, als er eentje vastloopt, dan heb je een probleem. Dat is eigenlijk wat er bij PDS ook gebeurt maar voor dat vastlopen of waarom iets dan even net niet lekker werkt, dat is dus niet te zien of te diagnosticeren maar er is ook niet per se altijd een oorzaak voor.

00:20:42
Bart Mol: Nee. Ik vind het een grappige metafoor: Nu ziek ik mijn darmen voor me, dat het eigenlijk al aaneengesloten met [onhoorbaar] en mind you gap.

00:20:51
Gaby Herweijer: Precies.

00:20:54
Bart Mol: Oké. Dus uiteindelijk stelt de huisarts de diagnose op basis van die criteria.

00:21:00
Gaby Herweijer: Ja, soms een MDL-arts. Dat kan ook.

00:21:03
Bart Mol: Oké, maar dan heeft dus een huisarts het doorverwezen naar een ziekenhuis.

00:21:06
Gaby Herweijer: Dan heeft hij toch ergens een twijfel gehad van: Even verder onderzoek doen. Als daar niks wordt gevonden, kan de maag-, darm- en leverarts ook de diagnose stellen.

00:21:14
Bart Mol: Oké. En wie stelt dan vervolgens het behandelplan op in dit geval? De huisarts of de MDL-arts?

00:21:20
Gaby Herweijer: Dat is interessant en daar wordt ook nu veel onderzoek naar gedaan. Vroeger werd je heel veel naar huis gestuurd met “Leer er maar mee leven”. Dat is ook wat ik in de praktijk nog heel veel hoor van mensen die denken: Ik ga er weer eens wat aan doen. Die hebben allemaal gehoord: “Leer er maar mee leven, minder stress hebben.” Dat is wat zij horen. Er is een groot onderzoek geweest of dat loopt geloof ik nog steeds, het heet REDUCE PDS en dat is echt op het behandelplan gericht. Dus dat de arts in dit geval echt samen met de patiënt gaat zitten van: Welke mogelijkheden zijn er eigenlijk allemaal?

00:21:55
Gaby Herweijer: Want heel veel mensen in mijn praktijk denken dat er eigenlijk niks mogelijk is bij PDS, dat heb je nou eenmaal en daar moet je mee leren leven. Maar er zijn echt wel veel mogelijkheden. En dat REDUCE PDS omvat tien mogelijkheden die jou kunnen helpen om van je PDS-klachten af te komen. Het onderzoek was erop gericht dat de patiënt er zelf drie mocht kiezen, dus waar hij zich het meest fijn bij voelt en dat hij dacht: Dit gaat wel voor mij werken. Daarmee ging je dan aan de slag. En dat is uiteenlopend van voedingsadvies tot hypnotherapie en tot supplementen of medicatiegebruik. Dus er zijn echt veel mogelijkheden bij PDS.

00:22:36
Bart Mol: Hoe pak jij dat aan? In dit geval ga ik met die buikklachten naar mijn huisarts. Op basis van de criteria zegt hij: “Oké, ik heb de indicatie dat je PDS hebt.

00:22:51
Gaby Herweijer: Ja.

00:22:51
Bart Mol: Vervolgens verwijst hij me weer door naar de diëtist. Ik ga naar jou toe.

00:22:55
Gaby Herweijer: Ja.

00:22:55
Bart Mol: Hoe neem jij dat dan vervolgens over?

00:22:58
Gaby Herweijer: Zodra je bij mij zit ga je eigenlijk met de pijler voeding aan de slag. Ik probeer altijd wel eerst even uit te leggen wat er nog meer allemaal is, bijvoorbeeld die hypnotherapie of bekkenbodemfysiotherapie of pepermuntolie gebruiken, puur om in kaart te brengen van: Je bent nu bij mij, met voeding gaan we zeker aan de slag maar mochten we er niet uitkomen, dan zijn dit ook nog allemaal mogelijkheden. Daarmee zijn mensen eigenlijk al vaak heel erg blij, dat er nog van alles mogelijk is bij PDS, dat wisten ze eigenlijk helemaal niet.

00:23:27
Gaby Herweijer: Vervolgens begin ik eigenlijk met een stukje geruststelling waar we het net ook over hadden: Van binnen is er niks stuk, het is niet slecht voor je, we gaan nu onderzoeken wat jouw triggers zijn, waar jij extra buikklachten van krijgt als je dat eet of drinkt zodat je die klachten veel meer onder controle kunt houden. Dus een tweede stap is dat stukje geruststelling. Wij werken vervolgens in de praktijk met een soort piramide en het idee is een beetje gejat van de sportvoedingspiramide waarin je begint met basisvoeding, dan sportspecifieke voeding en als je dat allemaal op orde hebt ga je pas met supplementen aan de slag.

00:24:09
Gaby Herweijer: Zo hebben wij dat ook een beetje opgebouwd voor prikkelbaredarmsyndroom. Dus allereerst moet je beginnen met een goede basis en dit is ook iets wat heel veel mensen al bij de huisarts hebben gehoord en denken: Ja, dat werkt niet bij mij. Bijvoorbeeld. “Eet wat meer vezels.” Maar alsjeblieft, begin daar echt mee omdat dat heel vaak al het probleem kan oplossen. Voldoende vezels en vocht, dat is zo belangrijk. Heel veel mensen eten te weinig vezels, ook mensen die denken dat ze genoeg vezels eten.

00:24:46
Bart Mol: Oké. Dan begrijp ik goed dat ze bij jou komen, jij noemde eigenlijk een aantal items, dat is voeding maar ook volgens mij iets van muntolie of pepermunt.

00:24:55
Gaby Herweijer: Pepermuntolie.

00:24:57
Bart Mol: Ja precies, die. Maar dat is eigenlijk een soort van, ik zie het meer als een checklist: We gaan eerst inzoomen op het gebied van voeding.

00:25:03
Gaby Herweijer: Ja.

00:25:03
Bart Mol: Ben jij op een begeven moment dan klaar als je alle dingen hebt geprobeerd met meer vezels eten of misschien wel andere dingen of dingen uitsluiten.

00:25:09
Gaby Herweijer: Ja.

00:25:10
Bart Mol: Stel je voor dat iemand dan nog steeds zijn klacht blijft behouden, is het dan klaar bij jou en dat je dan… Je noemde ook volgens mij bekkenbodemtherapie of iets dergelijks, dat je dan daarheen verwijst?

00:25:20
Gaby Herweijer: Ja, bijvoorbeeld. Maar meer vezels eten is zeker niet het enige wat ik met mensen doe. Maar ik leg ook uit bijvoorbeeld REDUCE PDS, laat ik al die mogelijkheden zien. En ik laat mensen bijvoorbeeld ook altijd een eetdagboek invullen met hun klachtenregistratie en andere belangrijke dingen. Als we daaruit zien dat bijvoorbeeld stress vaak een trigger is van de buikklachten, dan kunnen we aanpassen in de voeding wat we willen maar dan krijgen ze eigenlijk last van die stress, dus dan gaat een voedingsadvies minder helpen. En dan verwijs ik bijvoorbeeld naar een hypnotherapeut en dan gaan ze eerst met die stress aan de slag om dat meer onder controle te krijgen.

00:25:58
Bart Mol: Oké, wat doet eigenlijk een hypnotherapeut? Die is bezig met stressvermindering.

00:26:02
Gaby Herweijer: Ja, het een beetje ontspanningstherapie. Ik denk dat dat het kortst uitgelegd is, ontspanningstherapie.

00:26:06
Bart Mol: Ja, precies.

00:26:08
Gaby Herweijer: Je leert jezelf om jezelf in een soort trance te brengen waardoor de buikpijn weggaat.

00:26:15
Bart Mol: Oké, klinkt wat zweverig voor mij.

00:26:19
Gaby Herweijer: Het valt ook onder alternatieve geneeskunde maar er zijn hele mooie resultaten bij met PDS, bij 80 procent is het effectief.

00:26:27
Bart Mol: Oké. Maar als ik even focus op voeding.

00:26:30
Gaby Herweijer: Ja. Dus we gaan eerst aan de slag met die basis.

00:26:35
Bart Mol: Precies, ja.

00:26:36
Gaby Herweijer: Vezels maar daarbij ook vocht. Vezels werken eigenlijk pas als je ook genoeg drinkt want ze werken als een spons en daardoor maken ze de ontlasting bijvoorbeeld goed. En beweging bijvoorbeeld. Maar in die basis hoort ook gewoon algemene optimalisatie van je voeding. Een volwaardig voedingspatroon met genoeg groente, fruit, volkoren graanproducten, noten, misschien peulvruchten. Dus echt dat het voedingspatroon op orde is. Want ik zie heel vaak dat dat niet zo is en dat kan komen omdat er geen kennis is maar ook omdat mensen heel veel dingen al zijn gaan vermijden omdat ze denken dat ze er last van krijgen en daardoor eigenlijk in een heel beperkt eetpatroon zitten dat helemaal niet meer genoeg vezels bevat.

00:27:17
Bart Mol: Precies. Dus je bent eigenlijk ook op basis van het eetdagboek wat ze zelf maken en wat je net noemde, samen met de cliënt aan het zoeken om te achterhalen van: Als je dit eet en je hebt dan misschien de klachten, dan kun je misschien wat afbouwen, er weer iets anders misschien voor in de plaats.

00:27:32
Gaby Herweijer: Ja.

00:27:32
Bart Mol: Dat je dus op die manier eigenlijk aan het zoeken bent naar dat de klachten daardoor verminderen.

00:27:38
Gaby Herweijer: Ja.

00:27:38
Bart Mol: Oké. En betekent het eigenlijk dat je wel gewoon alles nog steeds mag eten of is het ook een soort van dieet dat je juist bepaalde groepen gaat uitsluiten?

00:27:47
Gaby Herweijer: Ik denk dat je op het FODMAP-dieet doelt, daar kom ik zo meteen op. Want dat doe ik niet meteen, het FODMAP-dieet met mensen. We gaan dus eerst naar je basis kijken maar daarnaast zijn er wel bekende PDS-triggers waarvan we weten dat heel veel mensen met PDS daar last van krijgen en die staan in the NICE-guideline, dat is een richtlijn omtrent prikkelbaredarmsyndroom. En dat is bijvoorbeeld dat je goed moet kauwen en de tijd moet nemen voor je maaltijden. Met goed bedoel ik zo’n 20 tot 30 keer op een hap, dus echt goed en rechtop zitten rechtop, niet al lopend eten.

00:28:32
Gaby Herweijer: Een ander ding is dat je regelmatig moet eten, niet te snel achter elkaar maar ook niet te lang wachten, een regelmatig eetpatroon. Geen alcohol of koolzuurhoudende dranken, dat zijn allebei bekende triggers voor PDS en hetzelfde geldt voor cafeïnehoudende dranken. Grote hoeveelheden fruit kunnen soms ook triggers zijn voor buikklachten. Uien en knoflook, dat komt wel een beetje richting richting dat FODMAP maar dat zijn vaak dingen waar mensen heel erg op reageren.

00:29:07
Bart Mol: Ja, dat is interessant wat je zegt. Enerzijds zijn het voorbeelden van voedingsproducten.

00:29:13
Gaby Herweijer: Ja.

00:29:14
Bart Mol: Anderzijds is het best wel eigenlijk op gedrag.

00:29:16
Gaby Herweijer: Ook.

00:29:16
Bart Mol: Wees je gewoon bewust van wat je eet, neem je tijd ervoor, ga niet voor de tv zitten.

00:29:22
Gaby Herweijer: Precies.

00:29:22
Bart Mol: En werk je eten weg in drie minuten.

00:29:26
Gaby Herweijer: Precies, mensen zijn heel vaak op zoek naar: Ik ben ergens overgevoelig voor. “Ik ben ergens allergisch voor”, zeggen mensen ook vaak. Maar heel vaak gaat het terug naar die basis, dus dat je veel te snel eet bijvoorbeeld of kauwgom kauwt. Kauwgom kauwen zou ik ook niet doen bij PDS omdat je de hele tijd lucht inhapt daarmee. We gaan eigenlijk eerst die basis optimaliseren en daarna komen er nog wat PDS-tips bij, dus dingen die je niet moet doen maar ook dingen die je wel extra moet doen, dus je groente en je fruit en je vezels.

00:30:00
Gaby Herweijer: Als dat niet genoeg werkt dan kunnen we ook nog een supplement starten, zoals pepermuntolie of iberogast, dat zijn supplementen waar wetenschappelijk bewijs voor is dat het kan helpen. Ja, hier heb ik die sportvoedingspiramide teruggrijpen, die supplementen werken niet als je basis niet op orde is. Dus daarom die stappen: Eerst de basis en dan PDS-specifieke tips noem ik ze zoals de koolzuur, de alcohol, de ui en de knoflook.

00:30:30
Bart Mol: Ja.

00:30:30
Gaby Herweijer: Dan kun je eventueel zo’n supplement starten en als dat nog niet genoeg werkt kun je eventueel naar het FODMAP-dieet toegaan. Dat is een heel streng dieet waarbij je voedingsmiddelen gaat elimineren en vooral ook weer gaat herintroduceren. Maar eerlijk gezegd kom ik daar heel vaak niet meer met cliënten omdat die eerste drie stappen al heel goed geholpen hebben.

00:30:55
Bart Mol: Ja, precies. Dus eigenlijk is de FODMAP jouw meest rigide instrument om op het gebied van voeding de PDS te kunnen elimineren.

00:31:04
Gaby Herweijer: Yes.

00:31:06
Bart Mol: En mocht het allemaal niet lukken met FODMAP, dan kan het zijn dat je misschien weer in het vervolg gaat met die andere punten die je al eerder noemde, met de hypnotherapie of die bekkenbodem et cetera, dat je op dat vlak…

00:31:17
Gaby Herweijer: Ja.

00:31:17
Bart Mol: Oké, check.

00:31:17
Gaby Herweijer: Laatste redmiddel noem ik het.

00:31:19
Bart Mol: Precies. Oké, wat kun je daar verder over vertellen, over het FODMAP-dieet en dat je dingen elimineert?

00:31:27
Gaby Herweijer: Het FODMAP-dieet, wat ik heel belangrijk vind om te vermelden is dat het een diagnostisch dieet is, dus je gebruikt het eigenlijk om te kijken waar je op reageert. Het FODMAP-dieet is niet iets wat je de rest van je leven volhoudt als het werkt. FODMAP zijn korte keten koolhydraten die wat moeilijker verteerd worden in je dunne darm.

00:31:50
Bart Mol: Sorry hoor, even één keer: korte keten koolhydraten.

00:31:55
Gaby Herweijer: Ja, dus koolhydraten van vrij korte ketens en die worden over het algemeen bij iedereen wat moeilijker verteerd in de dunne darm. Bij de meeste mensen lukt dat nog wel maar bij sommige mensen met PDS dus niet goed en dan komen ze onverteerd in de dikke darm. Korte keten koolhydraten zijn eigenlijk suikers, het zijn lange suikers en in je dikke darm zitten heel veel bacteriën en die houden van suikers en die gaan dat gebruiken en dan ontstaat er fermentatie en daar komt gas bij vrij. Dan krijg je die opgeblazen buik waar heel veel mensen met PDS last van hebben.

00:32:40
Bart Mol: Oké. Ik ben even heel goed aan het luisteren. Ik heb nog steeds die lopende band in mijn hoofd nu, oké.

00:32:46
Gaby Herweijer: Precies. Dus bij de meeste mensen gaat die vertering van FODMAPs prima maar bij sommige mensen met PDS dus niet en dan komen ze in de dikke darm terecht waar ze eigenlijk worden vergist en waar gas bij vrij komt, gas en/of vocht. Dus het FODMAP-arme dieet werkt vaak bij mensen die hebben de opgeblazen buik en diarree hebben. Door die FODMAPs uit je voeding te halen krijg je die klachten ook niet meer. Je eet ze niet meer, dus het gaat niet door naar je dikke darm, dus er wordt ook niks opgeblazen of er komt ook geen vocht aan te pas. Dus dat doe je in het eerste deel van het FODMAP-dieet: Je gaat alle FODMAPs weghalen.

00:33:29
Bart Mol: Ja, precies. En nog even, waar is de afkorting FODMAP voor? Want je zegt FODMAPs.

00:33:34
Gaby Herweijer: Wil je dat weten?

00:33:34
Bart Mol: Ja.

00:33:34
Gaby Herweijer: Fermenteerbare Oligosachariden, Disachariden, Monosachariden and Poyolen.

00:33:45
Bart Mol: Ja, logisch. Dat is duidelijk.

00:33:49
Gaby Herweijer: Ja.

00:33:49
Bart Mol: Maar het is dus dat je met elkaar in het voedingspatroon wat iemand heeft dingen gaat uitsluiten en dat je eigenlijk op die manier een soort van real life experiment doet. We halen dit product eruit en kijken of je nog ergens last van hebt.

00:34:04
Gaby Herweijer: Ja, maar het is wel iets meer dan dit product want het probleem met FODMAPs is dat het gewoon in heel veel zit. Het zit in groente, het zit in fruit, het zit in peulvruchten, het zit in granen. En op zich is het mooie dat het niet is dat je dit allemaal nooit meer mag eten, want er zijn ook FODMAP-arme varianten in die productgroep. Dus je zou even een switch moeten maken. Een appel is heel hoog in FODMAPs maar aardbeien bijvoorbeeld niet. Dus je moet net even andere producten vaak leren gebruiken of kennen en in je gewoontes toepassen dan je gewend bent. Maar het is wel een pittig dieet want de ui en knoflook mag bijvoorbeeld helemaal niet, tarwe mag zeer beperkt. De groenten die mogen, dat wordt wat saai na een paar weken. Het is wel een pittig dieet, vooral in sociale situaties.

00:34:45
Gaby Herweijer: Maar je gaat dus eerst alles vermijden en het belangrijkste deel van het FODMAP-dieet is eigenlijk het toevoegen, de herintroductiefase. Want de meeste mensen reageren helemaal niet op alle FODMAPs maar op twee of drie groepen. Dus vervolgens ga je testen: Wat zijn nou mijn triggers? Waar krijg ik last van? En daarna hoef je alleen nog maar die te vermijden en niet meer alles.

00:35:11
Bart Mol: Oké. En hoe lang duurt zoiets dan vanaf het begin dat je met een FODMAP-dieet begint tot het weer toevoegen?

00:35:18
Gaby Herweijer: Het eliminatiedieet, het eliminatiestuk waarin je alles weglaat duurt vier tot zes weken en het toevoegen ben je vaak wel twee tot drie maanden bezig. Een beetje afhankelijk van op hoeveel groepen je reageert en dat je dan weer moet wachten tot je klachtenvrij bent. Dus totaal wel drie tot vier maanden. Ik adviseer mensen meestal om of in januari te starten zodat je klaar bent voor de zomer en de terrasjes weer open gaan of in september, dan ben je klaar voordat het Kerst is.

00:35:47
Bart Mol: Ja, precies. Oké. Zit er nog een soort van een coronading in? Dat je nu ziet dat meer mensen opeens meer last hebben van PDS of juist dat je meer cliënten krijgt met deze vragen?

00:36:00
Gaby Herweijer: Nou, op zich wel mensen die ervoor openstaan om met hun voeding aan de slag te gaan omdat er toch niet zoveel sociale activiteiten zijn. Maar ik heb ook wel wat cliënten gehoord die zeggen: “Het leven is op dit moment al niet zo leuk, ik vind het juist leuk om thuis uitgebreid te koken dus dat VODMAP-dieet bewaar ik wel even.” Zo had ik hem zelf eerst nog niet bedacht maar dat heb ik nu wel een paar keer gehoord in de praktijk. Dat vind ik ook wel een goed uitgangspunt om je te bedenken dat je je dan nog meer restricties gaat opleggen.

00:36:28
Bart Mol: Ja.

00:36:31
Gaby Herweijer: En wat ik wel nog belangrijk vind om te zeggen, VODMAPs zijn niet giftig. Ze zijn niet slecht voor je van binnen. Er gaat ook niks stuk bij PDS, je krijgt er alleen klachten van. En als je dus eenmaal weet waar je wel en niet tegen kan, dan kun je daar keuzes in maken. Je kunt dan zeggen: “Ik ga uit eten en ik ga er geen rekening mee houden en ik kan dan verwachten dat ik vanavond, vannacht of morgen klachten krijg. Maar ik wil vanavond geen restricties hebben.” Dat kan als je het FODMAP-dieet doorlopen hebt. Maar dan weet je wel wanneer de klachten komen in plaats van voordat je het FODMAP-dieet deed en dat het altijd één groot vraagteken was waar de klachten vandaan kwamen.

00:37:12
Bart Mol: Ja, precies. Kan het dan ook zijn dat de klachten tijdens dat FODMAP juist erdoor versterkt worden, dat je er juist meer last van gaat hebben? Of zie jij daar niet echt een verband tussen?

00:37:24
Gaby Herweijer: Hoe bedoel je dat? Dat je gevoeliger wordt?

00:37:27
Bart Mol: Ja, ik kan me voorstellen dat het eerst slechter met je moet gaan doordat je weer dingen gaat elimineren en dat je daarna weer dingen gaan toevoegen, dat je dan een soort van de weg omhoog gaat vinden.

00:37:37
Gaby Herweijer: Soms zie ik wel meer klachten in de eerste week van het FODMAP-dieet. Je moet het eigenlijk zo zien dat je darmmicrobioom, dus alle bacteriën die in je darm leven, dat is eigenlijk een soort weerspiegeling van hoe en wat jij eet. Als jij opeens heel veel gaat veranderen in je eetpatroon dan kan daar ook van alles van binnen veranderen, die reactie op jouw voedsel. Dat kan soms wel klachten geven in het begin maar dat zou niet veel langer dan een week moeten duren.

00:38:09
Bart Mol: Nee, oké. Dus eigenlijk is het zo op het moment dat als je begint FODMAP, eerst elimineer je dingen en daarna begin je weer met opbouwen, dan zal je eigenlijk al best wel snel resultaat misschien kunnen ervaren.

00:38:19
Gaby Herweijer: Ja, je weet wel vrij snel of het wat voor je doet. Je hoeft niet binnen twee weken klachtenvrij te zijn, maar na twee weken zou je wel moeten zeggen: “Dit doet wel iets. Mijn klachten zijn nog niet weg maar ik voel me al beter.”

00:38:30
Bart Mol: Ja, en worst case, binnen vier maanden heb ik het dieet doorlopen.

00:38:34
Gaby Herweijer: Ja.

00:38:35
Bart Mol: De conclusie is: Ik heb nog steeds eigenlijk dezelfde klachten als bij aanvang.

00:38:39
Gaby Herweijer: Ja, maar als je na vier tot zes weken het FODMAP-arme dieet, het deel waarin je alles elimineert, als je dan na vier tot zes weken nog dezelfde klachten heb dan ga je ook niet herintroduceren. Dat heeft dan niet zoveel zin want blijkbaar doet het dieet niks voor jou. Dan moet de conclusie eigenlijk zijn: Dit dieet is het niet voor jou, jouw klachten gaan hierbij niet weg en we moeten het op een ander spoor zoeken.

00:39:01
Bart Mol: Ja, maar is dat dan het spoor wat je eerder noemde over de hypnotherapie?

00:39:05
Gaby Herweijer: Ja.

00:39:05
Bart Mol: Of die dingen. Of verwijs jij dan weer terug naar de huisarts van: “Oké, we hebben het kopje voeding helemaal van het begin tot het eind gedaan. Daar hebben we geen positief resultaat kunnen boeken.”

00:39:16
Gaby Herweijer: Ja.

00:39:16
Bart Mol: Dan gaat de persoon in kwestie weer terug naar de huisarts.

00:39:20
Gaby Herweijer: Ja. Nou, ik kijk altijd wel even: Wordt het FODMAP-dieet ook wel volwaardig uitgevoerd? Ga je niet opeens veel minder vezels eten bijvoorbeeld of ga je niet opeens heel veel cafeïne of alcohol drinken? Dus die andere triggers waar we het net over hadden vervallen niet met het FODMAP-dieet. Dus je kunt wel heel goed het FODMAP-arme dieet doen maar als je heel veel koffie drinkt, alcohol drinkt en weinig vezels erbij eet, dan krijg je waarschijnlijk nog steeds last. Dus dat check ik altijd eerst: Wordt het wel goed uitgevoerd? En als het daar ook niet in zit, iemand eet helemaal volgens het boekje eigenlijk, dan ga ik kijken: Wat zullen we dan doen? Dan leg ik begon die opties voor.

00:39:56
Gaby Herweijer: Maar ik ben natuurlijk niet de arts maar ik help iemand wel heel graag op weg. Want is stress een trigger, dan zou hypnotherapie iets kunnen zijn, bekkenbodemfysiotherapie doe ik vaak. Maar het kan ook terug naar de huisarts: “Ga eens met de huisarts bespreken wat andere opties zijn.” Maar meestal stuur ik een linkje van dat REDUCE PDS-onderzoek en dan hebben mensen zelf ook wel een voorkeur waarmee ze aan de slag willen.

00:40:20
Bart Mol: Ja. Oké, dat is interessant om te weten. En zijn er nog bepaalde PDS-misvattingen die je vaak in de praktijk tegenkomt?

00:40:29
Gaby Herweijer: Bijvoorbeeld dat het FODMAP-dieet het enige is wat werkt. Dat staat ook vaak al op de verwijsbrief van de huisarts: Heeft PDS dus FODMAP-dieet. Terwijl ik denk: Ho eens even, laten we beginnen bij het begin. Dus ik denk vooral dat het een heel ingewikkeld dieet zou moeten zijn terwijl heel veel makkelijker toe te passen adviezen ook al een heel groot verschil kunnen maken.

00:40:52
Bart Mol: Ja, oké.

00:40:53
Gaby Herweijer: En überhaupt gewoon, waar we het net over hadden: “Je moet er maar mee leren leven.” Ja, je houdt het wel maar je kunt het echt onder controle krijgen met leefstijlaanpassingen, grotendeels.

00:41:04
Bart Mol: Oké, dat is goed om te horen. Ik hoop dat de luisteraars er in ieder geval veel van hebben meegekregen. Ik in ieder geval wel in deze minicursus PDS.

00:41:12
Gaby Herweijer: Dat hoop ik ook. Dat hoop ik ook.

00:41:16
Bart Mol: Ik had toevallig nog een aantal lezersvragen binnengekregen, dus die wilde ik ook nog even aan je stellen.

00:41:21
Gaby Herweijer: Ja.

00:41:23
Bart Mol: Lien Meijermans heeft onder andere ook een vraag gesteld: Ik heb nog een vraag over PDS. Waarom is het zo moeilijk vast te stellen? Toen ik naar de dokter ging met vragen over PDS gaf ze mij een foldertje mee met de symptomen die elkaar ook nog eens tegenspreken en de raad dat ik minder stress moet hebben.

00:41:43
Gaby Herweijer: Ja. Dit heb ik eigenlijk net zo ook als voorbeeld gegeven. Dit is wat we heel vaak zien. Een foldertje met symptomen die elkaar tegenspreken, dat kan want de klachten bij PDS kunnen gewoon heel verschillend zijn: Het kan diarree of obstipatie zijn, het kan dunne ontlasting of harde ontlasting zijn, het kan kramp of geen kramp zijn. Dus het dat die symptomen elkaar tegenspreken. En dat ik minder stress moet hebben, dit is iets wat heel vaak wordt gezegd bij PDS. Het is ook wel zo, alleen het is niet zo makkelijk want meestal heb je stress omdat er niks aan te doen is. Maar dan zou wel een hypnotherapie kunnen helpen daarin.

00:42:25
Gaby Herweijer: Ik denk wat het vervelende aan deze raad is, is dat het wordt meegegeven als: “Doe dit maar even.” Dat is niet zo simpel en het is niet het enige wat je kunt doen. Waar we het net uitgebreid over hebben gehad, er zijn echt wel heel veel mogelijkheden, alleen wij weten niet goed welke mogelijkheid bij wie past. Dus we kunnen niet zeggen: “Die klachten, ga jij naar hypnotherapie. Jij hebt die klachten, ga jij naar de bekkenbodemtherapeut, jij hebt die klachten, ga jij naar de diëtist.” Het is echt een puzzel maar als je die puzzel aan wilt gaan dan weet ik bijna zeker dat je iets voor je PDS gaat vinden.

00:42:59
Bart Mol: Ja, want ik krijg het gevoel er een beetje bij dat PDS misschien soms, dat er een zweem omheen zit van: “Je moet niet zo zeuren, doe even dit en dan is het opgelost.”

00:43:11
Gaby Herweijer: Ja.

00:43:11
Bart Mol: Terwijl het eigenlijk wel echt een serieus ding is voor heel veel mensen.

00:43:14
Gaby Herweijer: Zeker.

00:43:14
Bart Mol: Dat er juist wel oorzaken zijn maar ook juist oplossingen.

00:43:18
Gaby Herweijer: Ja.

00:43:18
Bart Mol: Dat ze juist een verbeterde kwaliteit van leven kunnen krijgen als ze daarop inzoomen.

00:43:22
Gaby Herweijer: Zeker.

00:43:22
Bart Mol: En ze eigenlijk niet zo makkelijk laten wegsturen met een foldertje.

00:43:29
Gaby Herweijer: Precies. Er zijn heel veel mogelijke oplossingen, alleen het is niet een kant-en-klaar medicijn. Je moet puzzelen en het ene puzzelstukje past wel en de andere niet en dan ga je door naar de volgende.

00:43:41
Bart Mol: Dat is wel grappig om te horen, want in het vervolg daarbij hebben we ook een vraag gekregen van Dominique, die vraagt inderdaad ook: Hoe kom ik bij artsen terecht die PDS serieus nemen? Is er een soort centrum? Je hebt al iets genoemd over die ene vereniging, wat is daar ook alweer de naam van?

00:43:57
Gaby Herweijer: Ja.

00:43:58
Bart Mol: Volgens mij is dat eigenlijk het antwoord. Nu zit ik eigenlijk op jouw stoel.

00:44:01
Gaby Herweijer: Een beetje maar nog niet volledig. Dat is de PDSB, de prikkelbaredarmsyndroom belangenvereniging. Ik weet niet zeker of zij een artsengedeelte hebben maar je zou wel bij dat REDUCE PDS kunnen kijken en aan dat onderzoek hebben een paar ziekenhuizen meegewerkt: In Apeldoorn, Beverwijk, Groningen, Haarlem en Oss zie ik hier. Daar zou je bijvoorbeeld eens naar kunnen kijken want het feit dat ze aan dit onderzoek meedoen maakt dat ze wel PDS-minded zijn. Dat wil niet zeggen dat er in andere ziekenhuizen geen MDL-artsen zijn.

00:44:36
Gaby Herweijer: De vraag is alleen: Moet je met PDS bij een MDL-arts onder controle zijn? Want ja, eigenlijk is de MDL er om jouw de diagnose uit te leggen en vervolgens moet je zelf die puzzel gaan leggen. En de ene MDL-arts zal daar meer bij betrokken zijn dan de andere. Maar je zou bijvoorbeeld met dat REDUCE PDS ook eens naar de huisarts kunnen: “Zullen wij dit samen doen? Zullen we samen dit stappenplan gaan aflopen?” Of een diëtist die er wat vanaf weet.

00:45:06
Bart Mol: Ja. Maar zijn huisartsen ook al heel erg op de hoogte van PDS en zo? Zit het gewoon in hun basiskennis dat ze dat ook wel weten en dat er een lampje gaat branden: Hier moeten we iets mee of kunnen we iets mee.

00:45:16
Gaby Herweijer: Ja, het is heel verschillend per huisarts. Mijn ervaring is dat het een grote groep is die bij de huisarts komt en dat ze het vaak lastig vinden. Wat moeten we hiermee, met die onbegrepen buikklachten? Ze kunnen er zelf niet zo heel veel mee. Maar het zou juist heel interessant zijn als zij samen met de patiënt die puzzel gaan leggen. Wat wil je proberen? Maar ik zie helaas dat dat nog weinig wordt gedaan. Maar je zou wel zelf het initiatief kunnen nemen: “Wil jij mij helpen en begeleiden bij alle mogelijke oplossingen tot we ergens zijn gekomen?”

00:45:45
Bart Mol: Oké. Ik heb hier nog een vervolg lezersvraag van Saskia van de Graaf. Dank voor je vraag: Kan langdurig low-FODMAP eten negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid van de darmen en lichaam?

00:45:57
Gaby Herweijer: Ja, dat zien we wel in onderzoeken. Er zijn wel wat onderzoeken naar FODMAP en daar zien we wel dat die darmflora, dus de microbioom van de darm, dat die wat negatief verandert. Dat er minder bacteriestammen zijn, dat noemen we negatief en dat zou kunnen komen omdat je vaak met low-FODMAP wat eenzijdiger eet want er mag minder. Ik zei net al dat je bacteriën een soort spiegel zijn van hoe je eet, dus hoe gevarieerder je eet, hoe meer soorten bacteriën. Dus als jij veel beperkter gaat eten dan wordt ook dat microbioom beperkter. Dat noemen we negatief, dat vinden we niet goed. Dus ja, en het is ook zeker niet de bedoeling van het FODMAP-dieet dat je in dat laag FODMAP-deel, dus het eliminatiedeel, blijft hangen. Daar is het niet voor bedoeld. Het is echt diagnostisch om uit te zoeken waar je last van krijgt en niet als levenslang dieet.

00:46:54
Bart Mol: Nee, precies. Dus het is een tijdelijkheid. Toevallig zie ik eigenlijk dat de lezersvragen die we binnen hebben gekregen voornamelijk van vrouwen zijn. Zit daar nog een gemeenschappelijk ding in, dat er toevallig meer vrouwen zijn die last hebben van PDS ten opzichte van mannen?

00:47:09
Gaby Herweijer: Ja, het komt wel meer bij vrouwen voor. Dat kan natuurlijk meerdere oorzaken hebben, het kan zijn omdat vrouwen zich misschien sneller druk maken.

00:47:16
Bart Mol: Drukker?

00:47:24
Gaby Herweijer: Druk maken, Bart.

00:47:24
Bart Mol: Inkoppertje. De vrouwelijke luisteraars schieten allemaal weg. Sorry, excuus dames.

00:47:28
Gaby Herweijer: Maar het zou ook kunnen omdat mannen wat makkelijker hun winderigheid laten gaan en het niet vastzetten in hun darmen.

00:47:38
Bart Mol: Mannen boeren en mannen laten meer scheten. Oké.

00:47:42
Gaby Herweijer: Jij zet ons weg, dan zet ik jou weg.

00:47:47
Bart Mol: Ik heb toevallig nog een lezersvraag, ook van een man. Hij heet meneer S. Beer, dankjewel voor de vraag: Worden darmklachten minder na jaren een FODMAP- dieet te volgen? Herstellen je darmen?

00:48:01
Gaby Herweijer: Er valt dus niet zo heel veel te herstellen want er is niks stuk in principe. Er is geen schade van binnen. Het kan wel zo zijn dat je PDS gewoon na een tijdje in een rustiger vaarwater komt. Daar zou ik het eerder aan wijten. Bijvoorbeeld omdat je beter voor jezelf bent gaan zorgen, meer rust hebt genomen, op je voeding let, naast het FODMAP-dieet gezonder bent gaan eten. Dus dat alle andere omstandigheden ook zijn verbeterd. Maar nogmaals, het FODMAP-dieet is dus niet bedoeld om jarenlang te doen om te herstellen. Dat is het niet.

00:48:38
Bart Mol: Nee, oké. Ofterwijl het antwoord daarop is dat je darmen niet hoeven te herstellen.

00:48:46
Gaby Herweijer: Nee.

00:48:49
Bart Mol: Gaby, ik wil je heel hartelijk danken voor deze minicursus PDS en al die moeilijke woorden.

00:48:55
Gaby Herweijer: Ja.

00:48:57
Bart Mol: Nog even samengevat, kun je gewoon drie praktische take-aways meegeven voor mezelf en de luisteraar ten aanzien van PDS?

00:49:06
Gaby Herweijer: Ja. Als je PDS hebt zou ik echt zeggen: Begin bij het begin, basisvoeding, laat iemand met je meekijken, met je meepuzzelen, op voeding gericht dan. Maar begin bij het begin, dat zou echt mijn eerste advies zijn. En dan is tip twee: Verhoog je vezels, vocht en beweging want daar valt echt nog heel veel winst te behalen, meer vezels en meer vocht. En tip drie zou zijn: Als je het FODMAP-dieet gaat doen, doe het dan echt onder begeleiding van een gespecialiseerde diëtist zodat je niet in die eliminatiefase blijft hangen en die diëtist heeft vaak al zoveel ervaring ermee dat, als ik voor mezelf spreek, dat ik vaak wel al weet richting welke FODMAP ze moeten zoeken. Als je een gespecialiseerde diëtist hebt, die kan echt beter met je meekijken. Dus laat je niet afschepen met alleen wat lijsten en doe het zelf maar, dat is echt niet de bedoeling van het FODMAP-dieet. Het moet echt onder begeleiding.

00:50:08
Bart Mol: En daar nog op inhakend, is er ook een lijst met FODMAP-diëtisten in Nederland? Is er een FODMAP-diëtistenvereniging?

00:50:16
Gaby Herweijer: Ja, die is er wel.

00:50:19
Bart Mol: We zullen die link anders ook in de shownotes zetten.

00:50:22
Gaby Herweijer: Ja.

00:50:22
Bart Mol: Dat is misschien wel makkelijk.

00:50:23
Gaby Herweijer: Ja, zeker.

00:50:24
Bart Mol: En ze kunnen natuurlijk ook gewoon naar jou toe.

00:50:26
Gaby Herweijer: Naar mij.

00:50:27
Bart Mol: Ja precies. Nu maakt het niet uit waar mensen wonen want we kunnen gewoon Zoomen.

00:50:30
Gaby Herweijer: Precies. Mag ook online, zijn we helemaal aan gewend. Zeker, graag. Kom maar.

00:50:37
Bart Mol: Gaby, we sluiten de podcast altijd af met jullie kunnen vragen voor een vervolgshow. Dus heb je een aantal gasten in mind dat je denkt: Dat zijn hele leuke gasten.

00:50:47
Gaby Herweijer: Ja, ik heb er twee. De eerste is een beetje ‘Wij van WC-eend’ want dat is mijn collega Roos. Roos Bootsman zit helemaal in de oncologie. Het is wel weer een heel ander onderwerp maar daar heeft ze heel veel affiniteit mee en kennis over ondertussen, dus ik denk dat dat heel leuk is. De tweede is Wendy Walrabenstein, zij doet een heel leuk onderzoek bij Reade waarbij ze onderzoek doet naar gezonde leefstijl waaronder een volledig plantaardig dieet bij mensen met reuma onder andere. Dat is ook heel interessant.

00:51:27
Bart Mol: Oké, thanks voor de tips. Het zijn eigenlijk twee tips met voeding in relatie tot een ziektebeeld.

00:51:34
Gaby Herweijer: Ja, dat klopt.

00:51:36
Bart Mol: Vat ik dat goed samen?

00:51:36
Gaby Herweijer: Dat klopt.

00:51:36
Bart Mol: Ja, cool. Thanks in ieder geval, ik ga ernaar kijken. Zijn er nog dingen die je onder de aandacht wilt brengen? Eigen producten, boeken, cursussen, je eigen praktijk? Want we gaan nu even ongegeneerd verkopen, dat mag natuurlijk ook ter afsluiting.

00:51:53
Gaby Herweijer: Precies. Allereerst, heb jij PDS? Laat mij dan alsjeblieft met je meepuzzelen want ik vind dat superleuk en het kan qua voeding zijn, het kan al die andere wegen zijn. Ik kijk heel erg graag met je mee en blijf alsjeblieft niet zitten met: PDS, er is niks aan te doen, ik moet alleen minder stress hebben. Dat is echt achterhaald en we kunnen echt aan de slag. Ik kan niet beloven dat we 100 procent klachtenvrij worden maar we gaan zeker die kant op.

00:52:24
Bart Mol: Hoe kunnen ze dat doen eigenlijk? Waar moeten we heen?

00:52:27
Gaby Herweijer: Mijn praktijk heet Voeding + Advies en de website is dan ook voedingplusadvies.nl. Zullen we in de shownotes zetten.

00:52:31
Bart Mol: Heel goed.

00:52:37
Gaby Herweijer: Dus meld je alsjeblieft. Als je wilt beginnen bij die basis, als we dan toch nu ongegeneerd aan het promoten zijn, begin dan met het boek ‘Eet als een expert’, zou ik zeggen. Als je meer groente, meer fruit en meer vezels wilt eten, dan is ‘Eet als een expert’ daar zeker een mooi begin voor. Zo goed, Bart?

00:52:58
Bart Mol: Ja, helemaal goed. Ik heb er eigenlijk helemaal niks aan toe te voegen. Wat ik al in de introductie zei, mocht je dit een hele leuke show vinden, dan kun je een donatie doen bij vriendvandeshow.nl/pov, podcast over voeding. Ja, wat Gaby al zei, we hebben natuurlijk ‘Eet als een expert’ maar check zeker even iamafoodie.nl voor alle andere boeken die we hebben geschreven. Ik noem ze nog even: ‘Eet als een atleet’, dat gaat over sportvoeding, ‘Eet als een expert – partytime!’, dat is ons gezonde kookboek met de 50+ recepten ontwikkeld door verschillende diëtisten uit Nederland. En natuurlijk ‘Eet als een expert – zwanger!’, daar weet Gaby ook alles over, over de periode van zwanger worden en tijdens de zwangerschap.

00:53:43
Gaby Herweijer: Yes.

00:53:46
Bart Mol: Ons laatste boek hebben we in november 2020 gelanceerd, dat heet ‘Eten als een Atleet – hardloopeditie’. Wat het al zegt, met hardlopen. We zijn zelf nu ook bezig met een nieuw boek, dat is ‘Intuïtief eten.’ Daarvan is de pre-order nu geopend en de levering is gepland in april.

00:54:06
Gaby Herweijer: Ben ik heel benieuwd naar.

00:54:10
Bart Mol: Wij ook, wij vinden het ook wel eigenlijk een heel spannend boek in de zin van dat het een revolutionaire anti-dieet methodiek is die is ontwikkeld door twee ervaren diëtisten uit Amerika. De methode bestaat eigenlijk al sinds 1994 en het komt nu eigenlijk steeds meer naar voren en we vinden het zelf ook een heel interessant onderwerp.

00:54:33
Gaby Herweijer: Ja.

00:54:33
Bart Mol: Dus ben je ook zelf gespecialiseerd als diëtist in intuïtief eten? Want die ontwikkeling zien we eigenlijk ook.

00:54:41
Gaby Herweijer: Nee, dat kan ik zeker niet zeggen. Ik ken het idee erachter maar ik kijk heel erg uit naar dit boek en het is denk ik wel iets wat ik van nature al probeer toe te passen in mijn dieetbegeleiding. Alle regeltjes loslaten en veel meer naar je gevoel proberen te luisteren, dat pas ik van nature wel toe in mijn dieetadvies. Maar ik zou niet zeggen dat ik erin gespecialiseerd ben of iets dergelijks.

00:55:07
Bart Mol: Nee. Er komt nog heel veel aan. Thanks voor deze aflevering. Ik sluit niet uit, mocht jij het ook willen Gaby, dat ik je nog een keer vraag want ik vond het zeker heel erg interessant. Misschien komen er naar aanleiding van deze show nog veel lezersvragen komen en vragen we je binnenkort gewoon nog een keer in de show.

00:55:25
Gaby Herweijer: Helemaal prima, altijd goed.

00:55:27
Bart Mol: Oké, dank voor het luisteren en tot de volgende show. Hoi!