Op zaterdag 22 oktober werd het jaarlijkse Ancestral Health Symposium in het LUMC gehouden waarbij voeding en leefstijl centraal stonden. Deze onderwerpen werden tijdens deze dag toegelicht vanuit de evolutionaire geneeskunde. I’m a Foodie was uitgenodigd om hierbij te zijn. Hieronder een verslag van één onderdeel van deze dag, namelijk het debat tussen de Italiaanse Prof. dr. Alessio Fasano (directeur van het Center for Celiac Research van het Massachusetts General Hospital for Children en hoogleraar aan de Harvard Medical School) en Prof. dr.Frits Koning (professor immunologie in het Leids Universitair Medisch Centrum en gespecialiseerd in coeliakie) over glutensensitiviteit.

Perspectief van het Ancestral Health Symposium

Zoals eerder genoemd werden de onderwerpen voeding en leefstijl vanuit een evolutionair perspectief benaderd tijdens deze dag. Artsen en onderzoekers zijn vanuit de evolutionaire geneeskunde van mening dat de toenemende ziektelast (o.a. diabetes, overgewicht, hart- en vaatziekten, osteoporose en kanker) niet alleen kan worden verklaard door de toenemende vergrijzing maar ook door een mismatch in onze huidige leefstijl en de leefstijl van onze voorouders. Zij zijn van mening dat het risico op ziekte sterk toeneemt als onze huidige leefomstandigheden plotseling sterk veranderen. Vanuit de evolutionaire geneeskunde wordt gekeken wat deze huidige leefomstandigheden zijn die de toenemende ziektelast veroorzaken en hoe deze kunnen worden gecorrigeerd door een evolutionaire benadering.

Introductie

Tegenwoordig kiezen sommige mensen ervoor om vrijwillig geen gluten meer te eten vanuit eigen overtuiging of omdat zij klachten hebben maar coeliakie en tarweallergie zijn uitgesloten (glutensensitiviteit). In de Verenigde Staten is in afgelopen jaren een biljoenen markt ontstaan met glutenvrije producten en het inmiddels populaire dieet is ook overgewaaid naar Nederland. Het onderwerp van de dialoog sloot hier dan ook goed op aan; is glutensensitiviteit nu voornamelijk heel hip is of is het een medisch feit, Prof. dr. Alessio Fasano en Prof. dr.Frits Koning in debat.

Het debat

Uit het pleidooi van Prof. dr. Alessio Fasano  kwam naar voren dat glutensensitiviteit een bestaande aandoening is maar tot op heden moeilijk te diagnosticeren, omdat er nog geen duidelijke biomarker is om deze diagnose te stellen. Prof. dr.Frits Koning had hier een heel andere mening over. Hij ging meer in op het feit dat er nog veel onduidelijkheid is over het exacte mechanisme van glutensensitiviteit in het lichaam en had daarbij de vraag of glutensensitiviteit wel een bestaande ziekte is en niet alleen een hot item. Hij beargumenteerde dit met; “Binnen mijn divisie  doen wij al ruim 20 jaar onderzoek naar coeliakie en daar is in korte tijd veel over ontdekt. Naar glutensensitiviteit daarentegen doen we reeds 15 jaar onderzoek en we hebben nog nauwelijks iets gevonden, niet eens de receptor!’’ Daarnaast was er nog een verschil in mening van beide professoren over de eventuele betrokkenheid van ons aangeboren (= innate) immuunsysteem in het geval van glutensensitiviteit. Prof. dr. Alessio Fasano van overtuigd van deze betrokkenheid terwijl Prof. dr.Frits Koning van mening is dat gluten geen immuunrespons in gang zetten .

Beide sprekers waren erg stellig over het feit dat het vrijwillig volgen van een glutenvrij dieet niet gezonder is (glutenvrije producten bevatten vaak veel suiker en vet), dan een dieet met gluten. Als een gezond persoon vrijwillig glutenvrij gaat eten en zich beter gaat voelen hoeft dit niet aan de gluten te liggen, het kan ook iets anders in de granen zijn. Prof. dr.Frits Koning voegde hier aan toe dat mensen met een zelf gediagnosticeerde glutensensitiviteit zich vaker al bewust zijn van hun eetpatroon en veranderingen in leefstijl en voeding aanbrengen, waardoor er dan al zoveel verandert dat je niet kunt concluderen dat het beter voelen aan het vermijden van gluten ligt.

Daarnaast belichtten ze beiden dat er nu handig door bekende mensen en/of dieetgoeroes wordt ingesprongen op de zogenaamde voordelen van het vrijwillig volgen van een anti-gluten dieet terwijl hier geen bewijs voor is (zoals het boek van Novak Djokovic ‘’Serve to win; The 14-Day Gluten-Free Plan for Physical and Mental Excellence’’ waarin hij zijn successen relateert aan zijn glutenvrije dieet). 

Slot

Het debat werd door beide heren afgesloten met dat er veel bekend is over coeliakie (glutenintolerantie) maar dat we nog maar weinig weten over glutensensitiviteit. Daarnaast raden beide professoren mensen met coeliakie aan een glutenvrij dieet te volgen, maar vrijwillig geen gluten meer eten wordt absoluut afgeraden. Elk dieet (dus ook glutenvrij dieet) is een medische interventie die onder supervisie van een diëtist of arts gedaan moet worden.