Ahhhh, het zit er bijna op. Time flies! We naderen het einde van de I’m a Foodie feestmaand 
Uiterlijk 27 september kan je een gastblog of recept insturen. Waarom de 27e? Dan bestaan we echt 1 jaar en dat vonden we wel een mooi moment om ff, na deze drukke maand, lekker te chillen 
Geniet samen met ons van deze laatste leuke blogs.
Wat verwachten wij nu in Nederland vooral van nieuwe Nederlanders?
‘Het belangrijkste is dat zij hun taalachterstand snel inlopen.’
En de oude Nederlanders? Mogen we van hen ook nog iets verwachten?
‘Het lijkt me prettig als zij hun nieuwe buurman een hand geven en hem wegwijs maken. Even zeggen: “Dáár is de supermarkt, daar haalt u uw brood.”’
(Eberhard van der Laan, toenmalig minister voor Wonen, Werken en Integratie, geïnterviewd door het NOS-journaal, 17 november 2009)
Weg van de supermarkt
Toen ik Van der Laan het bovenstaande hoorde zeggen, was het beslist. Kennelijk was Nederland tot in de hoogste échelons totaal “weg van de supermarkt” en moest men hoognodig eens wat meer weg van de supermarkt. Dát zou de titel en de insteek worden van het boek waar ik tot dan toe alleen nog maar vaag over had lopen speculeren, wat niet tegenhield dat het uiteindelijk nog bijna vijf jaar zou duren vóór het in de winkel lag. Onderstaand het integrale hoofdstuk “Ik ben een elitaire zak”. Om te laten zien dat ik me heus wel bewust was van de tegenwerpingen die ik zou krijgen.
“Ja, natuurlijk ben ik een elitaire zak met geld te veel als ik het erg vind dat de super mijn eetlandschap controleert. We moeten de super juist dankbaar zijn. Dankzij zijn prijzenoorlogen is alles betaalbaar gebleven. Moet je eens in het Gooi of in Amsterdam gaan kijken, wat de spullen kosten bij die paar groentejuweliers, vleeschmeesters en échte warme bakkers die er nog over zijn. Dat kan de gewone man niet betalen. Ik zou me uiteraard de ogen uit mijn kop moeten schamen dat ik de hardwerkende Nederlander van tijd tot tijd een betaalbaar bakje bessen, biefstukje of bokkinkje ontzeg. Die mensen hebben daar óók recht op.
Maar dat is het nou juist: ik ontzeg niemand wat dan ook. Iedereen mag wat mij betreft op zoek naar het goedkoopste van het goedkoopste. Iedereen die dat wil, mag van mij smaak op de allerlaatste plaats van het prioriteitenlijstje zetten. Het enige wat ik vraag, is dat er ook voor degenen die dat nu juist niet willen iets te kiezen valt. Maar dat is er niet. Hier niet. Niet in de Stad van de Toekomst (Almere Buiten, de woonplaats van de auteur), het voorland van heel Nederland.
Conservatief
Behalve elitair ben ik uiteraard ook conservatief. Ik ga niet met mijn tijd mee. Ga maar na: toen ik geboren werd, hadden de meeste Nederlanders nog nooit een supermarkt gezien. De allereerste was nog geen twee jaar eerder geopend door voormalig melkboer Dirk van den Broek, op de hoek van de Kinkerstraat en de Bilderdijkstraat in Amsterdam, vijf jaar nadat Chris van Woerkom in Nijmegen de allereerste Nederlandse 100% zelfbedieningszaak had geopend.
Maar ook conservatief ben ik niet. Ik heb op zich helemaal niets tegen het concept supermarkt. Het enige probleem is dat die super in Nederland wel érg marktbepalend is. Veel meer dan in andere landen, inclusief de VS, waar het fenomeen supermarkt toch is uitgevonden. In feite is er nergens ter wereld zó weinig keus in supers als in Nederland – de koek wordt vrijwel geheel verdeeld onder slechts zes (6!) inkoopafdelingen – en hebben nergens ter wereld zo weinig supers zo’n groot marktaandeel in de totale levensmiddelenmarkt als bij ons (de twee grootste alleen al zijn samen goed voor zo’n 45% marktaandeel en zelfs van de verse groente en het verse fruit wordt 75% in de super gekocht; voor het overige versaanbod ligt het percentage nog hoger). In feite is Nederland echt extreem ‘weg van de supermarkt’. Waarmee het meteen in de rede ligt dat er in Nederland maar heel weinig mogelijkheden zijn om ‘weg van de supermarkt’ nog aan iets behoorlijks te eten te komen. Dat geldt vooral buiten de hippe enclaves in de Randstad.
Wie maakt de dienst uit?
Zes machthebbers die voor 16 miljoen mensen de dienst uitmaken: als de politiek of de media zo georganiseerd waren, brak er in Nederland stante pede een revolutie uit. Nu slechts zes machthebbers in de praktijk ons dagelijkse menu bepalen, blijft het angstwekkend stil. Terwijl de ontwikkeling verdergaat en de enkelingen die nog iets anders kunnen en willen laten proeven in snel tempo het loodje leggen. Straks vragen we ons misschien af hoe we het zover hebben kunnen laten komen. Als het te laat is.
Wanneer is het precies te laat? Ik kan het niet met zekerheid zeggen. Wat ik wél weet, is dat er zelfs op dit moment al allerlei kostelijk voedsel aan het uitsterven is, om misschien nooit meer terug te komen. Jan Robben, de teler van bijzondere (en bijzonder smakelijke) aardbeienrassen heeft er het bijltje goeddeels bij neergegooid omdat hij zijn model van werken buiten de grote veilingen om financieel niet meer rond kreeg. En behalve die ene groentewinkel in het centrum van Almere Buiten sluiten er ook elders in het land elk jaar tientallen groentespecialisten hun winkels, zonder dat er nieuwe voor in de plaats komen. In Almere en Zwolle, steden met ruim over de 100.000 inwoners, is niet één poelier meer te vinden. De kaalslag voltrekt zich in angstwekkend snel tempo. Heel veel tijd is er niet meer.”
uit “Weg van de Supermarkt” door Gerrit Jan Groothedde, verschenen op 5 september 2014 bij uitgeverij Unieboek-Het Spectrum, ISBN 978 90 00 34093 4 NUR 860, 256 blz., € 19,00
Deze gastblog is geschreven door Gerrit Jan Groothedde
“Gefeliciteerd met de eerste verjaardag van I’m a Foodie. Je mag trots zijn op je kindje! Zeg dat eetschrijver het gezegd heeft. 🙂
” Culinair journalist Gerrit Jan Groothedde deelt in deze blog een stukje uit zijn recent verschenen boek “Weg uit de Supermarkt”. In zijn boek schetst hij een historisch perspectief, vergelijkt van diverse producten de supermarktvariant met de ambachtelijke versie en voert confronterende gesprekken. Hiermee wijst hij de weg naar alternatieven die consumenten helpen aan écht eten te komen. Door dit alles loopt als rode draad het relaas van zijn eigen telkens weer mislukkende pogingen om zes maanden lang helemaal geen eten in een supermarkt te kopen. Gerrit Jan, wij zijn benieuwd naar de rest!!
Geef een reactie