Struinend door het bakschap van de supermarkt schreeuwde een pak pannenkoekmix me toe. “Nieuw! Volkoren pannenkoeken.” Wauw! Volkoren pannenkoeken! Klinkt gezond, toch? Of dat ook echt zo is, zocht ik voor jullie uit.
Op pannenkoekendag zetten we de schijf van vijf voor even in de koelkast. Een maaltijd van uitsluitend pannenkoeken met suiker, voornamelijk bestaand uit snel verteerbare koolhydraten, is er niet bepaald een uit ‘het boekje’. Niks mis mee, mits er op andere dagen wel voldoende (of meer) vezels en vitaminen worden gegeten.
Toch zoek ik zelf altijd naar manieren om dit soort maaltijden net even wat gezonder te maken. Door iets weg te laten (saus), toe te voegen (extra groenten), of een ingrediënt te vervangen door een gezondere variant. Hoe pakt dat uit met volkoren in plaats van gewone pannenkoekmix?
Pannenkoeken: volkoren: wat en waarom?
Volkorenmeel is gemaakt van de hele graankorrel, dus inclusief de kiem en het vliesje. Omdat juist dit vliesje, het buitenste laagje van de graankorrel, de meeste vitaminen en mineralen bevat, is volkorenmeel veel gezonder dan bloem. Bloem is de benaming van meel waar alle kiemen en zemelen zijn uitgezeefd.
Het meel gebruikt voor volkorenmeel en volkoren brood moet voor 100% volkoren zijn. Voor andere graan- en bakkerijproducten geldt deze regel niet: zo bestaat bijvoorbeeld volkorenpasta uit tenminste 50% volkorengraanproducten. Waarom het eten van volkoren producten zo gezond is lees je hier.
Het pannenkoekmeel van Koopmans, dat ik meenam uit de supermarkt, bevat 94% volkoren meel: een combinatie van havermeel en tarwemeel. Daarnaast bevat de mix nog wat boekweitmeel (maar dat is geen graan) en zout. Verder is het vrij van rijsmiddelen, die je in veel ‘gewone’ pannenkoekmixen wel terugvindt.
Meer melk en ei
De bereiding van het beslag van de volkorenmix is iets anders dan van het beslag van de originele mix van hetzelfde merk. Er moet namelijk 200 ml meer melk door (1 liter i.p.v. 800 ml) en twee keer zoveel eieren (4 stuks i.p.v. 2 stuks). Het verschil in eindproduct tussen een gewone en volkoren pannenkoek komt dus niet alleen voor rekening van het meel, maar ook door verschillen in toevoegingen van eieren en melk aan het beslag.
In de tabel hieronder kun je de voedingswaarde van een volkoren pannenkoek vergelijken met die van een originele pannenkoek, beiden van het merk Koopmans. Eén grote pannenkoek staat ongeveer gelijk aan 100 gram beslag, gebakken in zonnebloemolie, bereid met de aangegeven hoeveelheden eieren en halfvolle melk.
Vezels, vitaminen en mineralen
De hoeveelheid vezels in de pannenkoekmixen staat niet vermeld op het pak, maar heb ik opgevraagd bij Koopmans. De andere hoeveelheden voedingsstoffen kun je zelf ook terugvinden op het pak. De volkoren pannenkoek bevat wat minder koolhydraten, en iets meer eiwit dan de originele pannenkoeken. Het grootste verschil zit in de hoeveelheid vezels: de volkoren pannenkoek bevat ruim drie keer zoveel vezels.
Naast meer vezels bevat volkorenmeel ook meer vitaminen en mineralen. Het is niet bekend hoeveel daarvan in de pannenkoekmixen zit. Maar wat we wel weten, is dat volkorenmeel veel meer vitaminen en mineralen bevat dan bloem. Zo zit in volkorentarwemeel veel meer magnesium, ijzer, zink en B-vitamines (B1, B2, B6 en B11) dan in patent tarwebloem (Bron: Nevo tabel online).
Tijdens het bereiden valt op dat het beslag wat klonterig is. Maar eenmaal gebakken zijn deze klonten niet meer terug te vinden. Mijn kinderen (7, 9 en 11 jaar) vinden de pannenkoeken erg lekker. Ze proeven geen verschil met de niet-volkoren pannenkoeken die ik normaal altijd voor ze bak.
Opvallend is dat er veel pannenkoeken overblijven. Waar ik normaal zeker 1,5 pak nodig heb voor man en 3 kinderen (ik eet zelf andere pannenkoeken i.v.m. coeliakie), is één pak nu zeker voldoende. De volkorenpannenkoeken zijn meer verzadigend.
Conclusie
Met volkoren pannenkoeken zet je een wat gezondere maaltijd op tafel. In één volkoren pannenkoek zitten ongeveer evenveel vezels als in één volkoren boterham. Dat is voor een jongen van 7 jaar al 12% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. En doordat de volkoren pannenkoeken beter verzadigen, zitten kinderen sneller vol. Hierdoor eten ze uiteindelijk ook minder (meestal suikerrijk) pannenkoekbeleg.
Dat er volkoren pannenkoekmix is, hartstikke goed. Maar je kunt het natuurlijk ook zelf maken. Probeer zelf een mix uit waarin je experimenteert met een mengsel van boekweitmeel, teffmeel, havermeel en volkorentarwemeel. Of probeer dit recept.
Bronnen
- Koopmans
- Voedingscentrum
- Nevo tabel
- Gezondheidsraad. Richtlijn voor de vezelconsumptie. Den Haag: Gezondheidsraad, 2006; publicatie nr 2006/03. ISBN 90-5549-589-1
Ik doe vaak pompoen door het beslag ((fles)pompoen schillen, blokjes koken in een laagje water tot ze zacht zijn, water afgieten en dan pureren en door het beslag roeren). Dat maakt de pannekoeken iets zoeter (minder beleg nodig) en zo krijgen ze toch weer groente binnen. Met een klein beetje appelstroop zonder toegevoegde suiker heb je zo een prima maaltijd.
Ik gebruik zelf vaak de Volkoren pannenkoekenmix van Koopmans inderdaad. Ook nog eens erg lekker! Af en toe ook wel Protein Pancakes van bijvoorbeeld Myprotein 🙂
Ik ben benieuwd hoeveel vezels in de 6-granen-pannenkoekenmix van Koopmans zitten. Die bestaat namelijk grotendeels uit meel (en nauwelijks bloem). Ingrediënten: 98% granen (tarwemeel, boekweitmeel, havermeel, gerstmeel, maismeel, roggebloem), zout, rijsmiddelen. (en maar 2 eieren toevoegen)
Ik maak vaak vispannenkoeken, met blikje zalm of tonijn door de mix (en groente er bij). En dan voor iedereen nog 1 gewone pannenkoek.
Recept voor rijf pannenkoeken
Of bak eens boekweitpannekoeken met 100% boekweitmeel. In Frankrijk gallettes genoemd en belegd met hartig beleg. Persoonlijk vind ik een gallettes met geitekaas en een beetje honing erg lekker en mijn kinderen van 5,7 en 8 jaar ook. Spek met stroop uit de voerstreek (zonder toegevoegde suiker) is ook favoriet. Of wat te denken van zelfgemaakte appelmoes met als enige ingrediënt appels (en een snufje van superfood kaneel).
ik koop nooit pakken pannenkoekmeel,
ik gebruik gewoon volkoren meel (1 kg voor 0,80)
of ik haal volkorenmeel van de plaatselijke molen.
ei en melk erbij en een beetje olie in de pan om te bakken.
Lekker!
Ik sluit mij helemaal bij Renke aan!
De supermarkt verkoopt 1 kilo volkoren meel voor €0,30 cent. Deze mix komt neer op € 3,23 per kilo. Als je zelf, al dan niet biologische meel, boekweit of wat voor een andere meel dan ook koopt ben je veel goedkoper, gezonder en lekkerder uit!
Mijn studenten van de opleiding voeding en dietetiek kregen de uitdaging om een pannenkoekenmaaltijd met 15gram vezels te bereiden.
Conclusie: erg moeilijk, want vezelrijke pannenkoeken waren erg verzadigend, maar de (smakelijke!) vezelverrijkende opties waren:
– zemelen/fibrex toevegen (proef je niks van terug)
– Chiazaad laten ‘weken’ in een beleg van kwark met bessen (of ander fruit)
– beslag aanvullen met geprakte banaan, gekookte pompoen of bataat
– gedroogd fruit en noten gebruiken
– vullen met een salade (of vers fruit natuurlijk)
Maakt de maaltijd toch wat volwaardiger en gezonder vonden wij!
Origineel was het inderdaad zo dat bloem gebuild (gezeefd) meel was…..maar dat is niet meer.
In de molen wordt het graan gemalen en tijdens het malen wordt de zemel en kiem van de bloem gescheiden. Om volkoren meel te krijgen, wordt daarna de zemel weer toegevoegd.
Als je meel met zemel en kiem wil, dan zul je het zelf moeten malen.
Als je volkoren meel koopt in de winkel, weet je niet hoelang geleden dit gemalen is. Koffie wat maanden geleden gemalen is, is door oxydatie in kwaliteit achteruit gegaan….dit kun je echt wel proeven.
Meel wat maanden geleden gemalen is, is door oxydatie ook in kwaliteit achteruitgegaan.
djgsafgvuawriturgtcewku