Rob Markus begint in zijn lezing over suiker bij de basis. Voeding is immers de basis van het leven, en is nodig voor bestaan. Voeding is de brandstof is nodig om onze “motor” draaiende te houden, dus eigenlijk de brandstof voor het leven. Maar voeding heeft nog veel meer invloed, in verschillende fases van het leven.

Er zijn meerdere voorbeelden van de rol van voeding op de ontwikkeling. Een compleet pakket van voeding is van essentieel belang voor de hersenontwikkeling, dat begint al op jonge leeftijd. Daar is geen discussie over mogelijk volgens Rob Markus. Een voorbeeld daarvan is bijvoorbeeld foliumzuur en een open ruggetje, en de negatieve invloed van alcohol op ons brein. Over de late effecten van specifieke voeding op gedrag bestaan veel claims en worden veel uitspraken gedaan. E-nummers, kleurstoffen, junkfood, overal zijn veel claims te vinden op internet ten aanzien van voeding en gedrag. En ook over suiker zijn er veel claims en statements als het gaat om verslaving en hyperactief gedrag. Maar voor we daar over verder gaan is het belangrijk om goed te kunnen beoordelen waar deze claims op gebaseerd zijn.

Systematisch te werk gaan

Maar hoe te bepalen of iets waar of niet waar is, veel inzichten over voeding zijn tijdelijk. Het is lastig om te controleren of iets wetenschappelijk is aangetoond. Het is belangrijk dat de voorwaarden vooraf zo veel mogelijk gelijk zijn, dat de behandeling gerandomiseerd is en om zo veel mogelijk externe factoren uit te sluiten. Ook de manier van toetsing is hierin belangrijk, het onderzoek moet goed uitgevoerd zijn. De randomised controlled trials zijn de meest zuivere manier om samenhang aan te tonen. Daarnaast moet er ook sprake zijn van peer review: daarbij kijken collega’s naar de kwaliteit en uitvoering van het onderzoek. Minstens zo belangrijk is het aantal goede wetenschappelijke studies (en daarvan de gewogen uitkomst). Als de uitkomst ondersteund wordt door de gemiddelde uitkomst van meerdere goed uitgevoerde studies (meta-analyse), dan benaderen we de werkelijkheid nog meer. Rob Markus geeft in zijn lezing een aantal voorbeelden van hoe gemakkelijk er verkeerde conclusies getrokken kunnen worden. Ofwel wetenschappelijk onderzoek is niet zo makkelijk om te doen.

Suikerverslaving

Nu gaan we dit principe hanteren op de uitspraak: suiker is net zo verslavend als drugs. Er zijn meer dan 1 miljoen hits over dit onderwerp. Het is daarom interessant om te kijken waar deze aanname op is gebaseerd. Markus vertelt dat deze aanname gebaseerd is op een dierstudies. Het zogenaamde model van suikerverslaving gerelateerde obesitas. De studie die gedaan is, is uitgevoerd bij muizen die 12 uur niks gegeten hebben. Vervolgens hebben ze muizenvoer gekregen gemengd met suiker. Na 4 weken hebben de muizen weer 12 uur geen voeding gekregen en vervolgens mochten de muizen een keuze maken; of normaal muizenvoer of suiker. Deze muizen kiezen grotendeels suiker. Bij de muizen die suiker kozen trad er een verhoogd level aan dopamine op in het brein. Dopamine is een communicatie stof in het brein tussen de zenuwcellen. Dus suiker verhoogt het dopaminelevel, en dopamine is betrokken bij verslaving, dus suiker is verslavend. Dus suiker is net zo gevaarlijk is net zo gevaarlijk als cocaïne …

Misvatting 1: verhoogd dopamine zou een verslaving betekenen. Dopamine gaat omhoog bij drugsverslaving, maar ook bij positieve gevoelens, lekker eten en fijne ervaringen. Dopamine is niet indicerend voor verslaving.

Zijn suikers en zoetstoffen verslavend

Misvatting 2: Suiker is geen drug. Drugs hebben andere gevolgen in de hersenen. Het dopamine gehalte is ook velen malen hoger door drugs dan door een voedselcomponent. Daardoor zie je vooral, dat cocaïne of andere drugs dopamine domineren in het brein, dat zie je niet bij voeding, met uitzondering van alcohol. Suiker zorgt er ook niet voor dat het brein verandert/verdikt, en je ziet ook geen oververhitting of hartfalen. Het belang van het verschil tussen voeding en drugs is dat bij drugs een tolerantie optreedt, je hebt steeds meer drugs nodig om hetzelfde plezier te ervaren, dat zie je ook niet bij voeding. Het allerbelangrijkste criterium voor verslaving is het niet kunnen stoppen ondanks alle negatieve gevolgen. En dat effect zie je niet bij voeding.

Ook is suiker niet de veroorzaker van dikker worden, dat is een teveel aan energie. Dat is ook te zien in humane studies, daar komt overgewicht niet door een nutriënt. Overgewicht neemt wereldwijd toe, suiker niet op gelijke trend.

Daarmee komt Markus op basis van wetenschappelijke studies tot de conclusie: we raken niet verslaafd aan voeding, onze hersenen werken echt heel anders. En we worden te zwaar als we meer energie innemen dan we verbruiken, dit staat los van een apart nutriënt.

suikers

Suiker & ADHD

Er is geen wetenschappelijk bewijs dat suiker ADHD veroorzaakt. Markus licht hier een studie toe waarin wetenschappers 31 moeders met hun zoontje hebben geïncludeerd. Er werden 2 groepen gemaakt, en de kinderen kregen een suikerdrankje of een placebo. Deze moeders moesten na 30 minuten het gedrag van hun kinderen observeren. Uiteindelijk hebben al deze kinderen het placebodrankje gehad. Deze moeders waren ervan overtuigd dat hun kind druk werd van suiker. De moeders die dachten dat hun kinderen in de suikergroep zaten bleken hun kinderen ook te observeren als drukker, ondanks dat beide groepen geen suikerdrankje hadden gehad.

Een concluderend advies van Markus: kijk dus goed waar de claim op gebaseerd is. En mocht iemand wat zeggen over en bepaald voedingsmiddel dat bepaald gedrag veroorzaakt? Vraag dan eens of dit ondersteund wordt door de gemiddelde uitkomsten van randomized controlled trials.