Mijn naam is Gerda Pot en ik werk al meer dan 15 jaar met veel plezier als voedingsonderzoeker. Ik ben werkzaam bij het Louis Bolk Instituut en gastmedewerker bij King’s College London (UK). Mijn persoonlijke ambitie is om mensen gezonder te maken door middel van voeding en leefstijl. Ik maak hiervoor gebruik van verschillende soorten onderzoek, bijvoorbeeld door in een bepaalde populatie relaties tussen voeding en gezondheid te analyseren, of door een interventie studie uit te voeren en groepen mensen wel of niet iets te laten eten en dan evalueren wat de effecten zijn. Hierbij vind ik het belangrijkst te onderzoeken wat nu echt werkt in de praktijk en niet alleen in het lab of onder gecontroleerde omstandigheden.
Mijn inspiratie voor mijn onderzoek naar eetpatronen komt van mijn oma die heel gezond oud is geworden. Ik wilde graag weten wat haar geheim is. Eén van de dingen die me opvielen bij haar was dat ze een zeer regelmatig eetpatroon had. Tot mijn verbazing was er tot dan toe nog niet zo veel voedingsonderzoek gedaan naar temporale eetpatronen en gezondheid.

Wat onderzoek jij?

Ik onderzoek wat de invloed is van het tijdstip van eten op onze gezondheid. Dus niet alleen wat we eten, maar ook wanneer, hoe vaak en hoe regelmatig we eten. Bijna alle biologische processen in ons lichaam, dus ook vertering van voedsel, worden geregeld door onze biologische klok. De biologische klok zorgt ervoor dat alles in ons lichaam soepel verloopt. Ik ben gefascineerd hoe onze voeding invloed heeft op onze biologische klok en vice versa, en ook hoe slaap hiermee samenhangt. Dit heet chrono-nutrition.

Wat is chrono-nutrition?

Chronos is het oud Griekse woord voor ‘tijd’ en ‘nutrition’ staat voor voeding. Bij chrono-nutrition onderzoek kijken we naar hoe verschillende elementen van tijd samenhangen met voedingsinname en gezondheid. Hierbij kijken we naar:

  1. De klok tijd van wanneer iemand eet
  2. Maaltijd frequentie: hoeveel maaltijden je op een dag eet
  3. Regelmatigheid: hoeveel variatie er zit van dag-tot-dag in wat je eet.

Daarnaast is slaap ook belangrijke bepalende factor voor onze biologische klok en wordt vaak meegenomen.

Het onderzoek naar chrono-nutrition past goed in het grotere plaatje van hoe een gezonde leefstijl, inclusief gezonde voeding, ingezet kan worden bij de behandeling van chronische ziekten. Dit wordt ook wel leefstijlgeneeskunde genoemd. We weten al lang dat een ongezonde leefstijl kan bijdragen aan chronische ziekten. Dus in plaats van chronische ziekten te behandelen met alleen medicatie om symptomen te verminderen, is het veel zinvoller de onderliggende oorzaak aan te pakken. Daarbij is het belangrijk te beseffen dat het altijd om mensen gaat dus het moet wel werken in het dagelijks leven want zij moeten het uiteindelijk doen.

Je bent niet alleen wat je eet maar ook wanneer je eet_2

Waarom is jouw onderzoek belangrijk?

5,3 miljoen Nederlanders hebben last van chronische welvaartziekten en deze aantallen zullen in de toekomst alleen maar stijgen (RIVM, 2017). Een ongezonde leefstijl, inclusief ongezonde voeding, speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van deze chronische aandoeningen. Tot nu toe staat het aangrijpen van een ongezonde leefstijl weinig centraal bij de behandeling van chronische aandoeningen. Gecombineerde leefstijlinterventies (GLIs), met daarin een prominente rol voor gezonde voeding, regelmatig eten en voldoende rust en ontspanning, zijn de toekomst voor het aanpakken van chronische welvaartsziekten als diabetes type 2. Dit omdat huidige behandelmethoden vooral gericht zijn om symptomen te bestrijden en niet het aanpakken van de onderliggende oorzaak. Chrono-nutrition is een leefstijl factor die relatief makkelijk te veranderen is.

Wat zijn jouw belangrijkste inzichten tot nu toe?

Het maakt niet alleen uit wat je eet, maar ook wanneer, hoe vaak en hoe regelmatig je eet. Er zijn van oudsher een aantal gezegden zoals ‘Rust, reinheid, en regelmaat’ en ‘Ontbijt als een keizer, lunch als een koning en dineer als een bedelaar’ en daar zit echt wat in.  Zo heb ik bijvoorbeeld in deelnemers van het langslopende geboorte-cohort ter wereld (het 1946 Britse geboorte-cohort) laten zien dat mensen die onregelmatig eten een hoger risico hebben op overgewicht en het metabool syndroom terwijl ze minder calorieën aten dan de mensen die regelmatig aten. Dat lijkt tegenstrijdig (minder calorieën en hogere kans op overgewicht) en dit suggereert dat het tijdstip, frequentie en regelmatigheid van eten ook van belang kan zijn.

Daarnaast is het mogelijk om een gezonde leefstijl en voeding in te zetten bij de behandeling van chronische ziekten en mensen echt gezonder te laten leven. Een bijkomend voordeel is dat een gezonde leefstijl positieve effecten heeft op allerlei chronische aandoeningen en mensen zich beter gaan voelen.

Wat is jouw advies aan de lezer?

  • Denk aan ‘Rust, reinheid, en regelmaat’ dus eet regelmatig en houdt voldoende rust en periodes van niet eten.
  • Bouw de hoeveelheid die je eet over de dag geleidelijk af zoals in ‘Ontbijt als een keizer, lunch als een koning en dineer als een bedelaar’
  • Eet vooral verse en onbewerkte producten en weet waar je eten vandaan komt
  • Eet met plezier maar wel gezond, regelmatig, en niet te veel en denk ook aan voldoende slaap.

Welke voedingsonderzoek volg jij op de voet? En waarom is dat interessant?

Chrono-nutrition is up en coming dus er verschijnen steeds meer publicaties hierover. Een paar belangrijke namen en mensen met wie ik samenwerk zijn Frank Scheer, Marta Garaulet, en Jonathan Johnston.

Op dit moment zijn er ook veel initiatieven rondom leefstijl als medicijn, denk bijvoorbeeld aan Arts en Leefstijl, Lifestyle4Health, Stichting Je Leefstijl als medicijn, en Voeding Leeft met initiatieven als Keer Diabetes2 Om.

Meer weten over de tijdstip van eten en gezondheid?

Meer weten over leefstijlgeneeskunde?