Voeding is hot. Diëten is hot. Extreme meningen omtrent voeding en diëten zijn hot. Het leidt tot verhitte discussies en deze tonen meer dan eens aan dat de opinies over gezonde voeding bijzonder sterk verdeeld zijn. Die verdeling wordt mede gevoed door de media en alle mensen die een mening hebben, willen hebben of denken te hebben over (gezonde) voeding. De uitzending van Arjen Lubach naar aanleiding van de hele The Green Happiness affaire bracht niet alleen wat luchtigheid in de dieetgoeroe discussie maar was tevens ook een feilloze analyse van de hele situatie en die bij menig professional een geamuseerde glimlach deed ontplooien (1). Hoe raak kan je de plank slaan. De Schijf van Trijf (onzin). Heerlijk.

Verwarring en vertwijfeling

Verwarring, vertwijfeling en het heilig vertrouwen in iemand die de weg probeert te wijzen in voedingsland. Is het nieuw? Nee. Van oudsher zijn er voedingsgewoonten gekoppeld geweest aan geloof en leiders (2). Is het kwalijk? Ja. Met name wanneer de waarheid wordt verdraaid in het voordeel van diegene die pretendeert de waarheid in pacht te hebben. Dé waarheid omtrent voeding bestaat namelijk niet. Een ieder die pretendeert dé absolute waarheid te hebben is per definitie onbetrouwbaar. Dé waarheid is iets waar de wetenschap naarstig naar op zoek is. De wetenschappelijke (voedings)wereld is onophoudelijk op zoek naar kennis en manieren om deze op een zo betrouwbaar mogelijke manier te verwerven (3).  Maar ondanks die pogingen zijn er mensen die de sensatie belangrijker vinden dan de gezondheid van mensen. En ja, dit is niet alleen kwalijk maar tevens schadelijk voor de gezondheid van vele mensen.

Een voorbeeld: de suikerindustrie

Enkele weken geleden werd er in diverse media waaronder The Guardian – toch zeker niet het equivalent van een roddelblad te noemen – een artikel groots gepubliceerd waarin de ‘suikerlobby’ werd beschuldigd van de sponsoring van wetenschappelijke onderzoeken. Wetenschappers zouden fors worden betaald om de schadelijke effecten te bagatelliseren (4). Het gebrek aan nuance en goede inhoudelijke journalistiek toont aan dat publiciteit en populariteit als het gaat om voedingsberichtgeving belangrijker is dan het aanbrengen van nuance (5). En laat dat juist zijn waar de consument bij gebaat is.

Tijdsgebonden

Het bovenstaande voorbeeld van de suikerindustrie toont slechts één van de vele voorbeelden waarbinnen de inhoud van het onderzoek uit zijn verband wordt gerukt. Zo zijn er velen. Verzadigd vet, koolhydraten, antioxidanten, superfoods, detoxen…. De lijst is misschien wel oneindig. Wetenschap is niet tijdsgebonden. Wetenschap kent voortschrijdend inzicht. Revoluties zijn er niet. Echt niet. Zogenaamde revoluties zijn misinterpretaties van – soms ook inderdaad zeer matig uitgevoerd  -wetenschappelijk onderzoek.

Volgens één van de meest recente zelfbenoemde dieetgoeroe Fajah Lourens verandert het wetenschappelijk onderzoek elke tien jaar. Populaire teksten. Zonder fundament. Persoonlijke ervaringen. Zonder redelijke onderbouwing richting de zoekende consument. En dat is kwalijk, ja. Beste Fajah, ik ben benieuwd naar de bronnen die bijvoorbeeld aantonen dat koffie honger stillend is. Ik heb de wetenschap hierachter niet kunnen vinden.  Mensen laten geloven in onwaarheden.  Als het gaat om hun gezondheid. Zo jammer. Waarom mensen onthouden van een prima bron van eiwit, vitamine D, onverzadigde vetzuren en B-vitamines? Omdat een ei de ‘menstruatie van een kip’ zou zijn? Beste Merel en Tessa, ogenschijnlijk is biologie niet jullie sterkste kant. Maar draag het dan ook niet uit.  Mensen weten hun weg niet meer te vinden in voedingsland. Maak het hen niet extra lastig. Wees eerlijk, ook al is dat vaak niet populair en hip. Eet niet te veel, beweeg; en gebruik je gezonde boeren verstand.

Bronnen

  1. Zondag met Lubach (S05). The green happiness. VPRO, 25 september 2016
  2. Food, the last blastion of faith? 14 september 2013
  3. Van Dale. Wetenschap. Geraadpleegd op 6 oktober 2016
  4. The Guardian. Sugar Industry paid sientists to blur sugar’s role in heart disease, 12 september 2016
  5. Sugar Review: rewriting history to expose a non existent conspirancy, 19 september 2016
  6. RTL Late Night. Aflevering 161, 19 september 2016

Afbeelding is ontleend aan Zondag Met Lubach 2016