Gluten is het eiwit dat voorkomt in sommige granen: (khorasan) tarwe, gerst (gort), spelt en rogge. Glutenvrij eten is hartstikke hip. De supermarkten staan vol met glutenvrije producten. Maar is het ook goed voor je? Niet per definitie. Ondanks de influencers en celebrities die zweren bij het glutenvrije dieet, is het niet wetenschappelijk bewezen dat glutenvrij eten – zonder medische reden – goed is voor de gezondheid. Een glutenvrij dieet kent juist aandachtspunten qua volwaardigheid en gezondheid.
Het zomaar weglaten van (volkoren) graanproducten kan leiden tot een eenzijdig voedingspatroon. Volkoren graanproducten leveren namelijk een belangrijk aandeel energie, vezels, vitamines en mineralen. Bovendien zijn ze juist goed voor de gezondheid! Op de lange termijn verlaagt het eten ervan je risico op diverse chronische ziekten zoals hartziekten, darmkanker en diabetes type 2. In tegenstelling tot speciale glutenvrije (dieet)producten. Deze zijn vaak niet volkoren en bevatten doorgaans minder vitamines en mineralen, en om de smaak of structuur te upgraden meer suiker, vet en calorieën dan de glutenbevattende variant.
Coeliakie en glutensensitiviteit
Is glutenvrij eten dan helemaal niet nuttig? Jawel, mensen met coeliakie (glutenintolerantie) en glutensensitiviteit hebben wel baat bij het vermijden van gluten. Coeliakie is een auto-immuun ziekte die bij circa 1% van de Nederlanders voorkomt. Voedingsmiddelen met gluten veroorzaken dan een ontstekingsreactie in het slijmvlies van de dunne darm. De darmvlokken raken beschadigd en dit kan allerlei gevolgen hebben. Denk aan klachten als buikpijn en diarree of obstipatie, maar ook een verminderde opname van voedingsstoffen, bloedarmoede, botontkalking, vermoeidheid en onvruchtbaarheid. Glutensensitiviteit is een nog relatief onbekende aandoening met coeliakie-achtige klachten, waarbij er geen sprake is van darmschade of ernstige complicaties. Mensen met glutensensitiviteit voelen zich beter als ze producten met gluten weglaten.
Heb jij klachten na het eten van gluten?
Het advies voor mensen die vermoeden dat ze geen gluten verdragen: ga niet zelf dokteren. Ga altijd naar je huisarts. Waarom? Als je zelfstandig glutenvrij gaat eten kan de diagnose coeliakie niet meer gesteld kan worden, omdat een darmbiopt (van beschadigde darmen) de enige officiële diagnose kan geven. En juist die officiële diagnose is belangrijk. Want dan weet je dat je je hele leven een strikt glutenvrij dieet moet volgen om je darmen te laten herstellen en complicaties te voorkomen. Dat betekent het weglaten van alle granen die die gluten bevatten, en alle producten die daarvan gemaakt zijn, of mee in aanraking geweest zijn. Thuis, op het werk, op feestjes en tijdens je vakantie. Altijd! Zelfs hele kleine hoeveelheden gluten kunnen al schadelijk zijn. Dat heeft veel impact en wil je wel zeker weten! En ga dan ook altijd naar een gespecialiseerde diëtist. Die kan je helpen om een volwaardig en gezond glutenvrij voedingspatroon samen te stellen.
Deze column is eerder in het Santé magazine verschenen.
