Toen ik een collega vertelde dat mijn eerste blog voor I’m a Foodie over zout & gezondheid zou gaan was haar reactie: ‘Ooh ga je schrijven over Himalayazout en lekker dobberen in de Dode Zee? Allemaal heel gezond, maar zodra je het inneemt foute boel!’
Precies dat laatste is wat mij elke dag weer verbaast: het gemak waarmee we zélf gedachteloos zout toevoegen aan ons eten. Ik zie het vrijwel iedere dag om me heen. Eitje op het brood, hup een beetje zout erover. Wokgerecht, hup nog een beetje sojasaus erbij. Dat kan volgens mij anders en lekkerder!
Hoeveel zout eten we eigenlijk?
Volgens de meest recente Voedsel Consumptie Peiling van het RIVM, eet meer dan 85% van de Nederlandse bevolking meer zout dan de maximaal aanbevolen 6 gram per dag (1). Volwassen mannen eten gemiddeld 9,9 gram zout per dag en vrouwen 7,5 gram.
Al dat zout komt voor 80% uit bewerkte voedingsmiddelen zoals brood, vleesproducten en/of kaas, de belangrijkste bronnen van zout in Nederland. Tussen onze maaltijden door zijn dat de koekjes en gebak (1). De overige 20% voeg je dus zelf toe. Even rekenen, dat betekent dat een volwassen vrouw dagelijks 6 gram zout binnenkrijgt via bewerkte voedingsproducten. De overige 1,5 gram voegt ze zelf toe.
Die paar gram zout, waar hebben we het over? Uit berekeningen van Wageningen Universiteit blijkt dat we in Nederland zo’n 2000 sterfgevallen per jaar kunnen voorkomen als de gemiddelde zoutinname daalt van 9 naar 6 gram per dag (2). Weer even rekenen. Dat staat gelijk aan 181 voetbalelftallen per jaar, die puur en alleen overlijden omdat ze te veel zout eten!
Zout, natrium en gezondheid
Vanwaar al die ophef over zout? Met zout bedoelen we in het algemeen keukenzout, oftewel natriumchloride. Een te hoge zoutconsumptie kan leiden tot een verhoogde bloeddruk en als gevolg daarvan, een grotere kans op hart- en vaatziekten.
Deze risicoverhoging wordt veroorzaakt door het mineraal natrium. Natrium speelt in ons lichaam een rol bij het regelen van de vochtbalans en het functioneren van de spier- en zenuwcellen. Een zeer belangrijk mineraal dus, mits aanwezig in de juiste hoeveelheden. (3)
Levensmiddelen en het etiket
Het etiket vertelt je precies hoeveel er in een product zit (4). Vanaf december 2016 wordt de hoeveelheid zout weergegeven in gram zout per 100g product. Nu zie je soms nog de hoeveelheid natrium per 100g. De hoeveelheid zout is te berekenen door het natriumgehalte met 2,5 te vermenigvuldigen. En omgekeerd bereken je de hoeveelheid natrium door het zoutgehalte te delen door 2,5. (4)
De wondere wereld van smaak en kruiden
Wat ik dus zo interessant vind, is dat we onze zoutconsumptie ook zélf aanzienlijk kunnen verlagen. En ja, daar is soms een beetje doorzettingsvermogen voor vereist. Je smaakpapillen moeten namelijk 8 tot 12 weken wennen aan minder zout (5). Eenmaal gewend merk je het verschil niet eens en ben je bovendien in staat een veel breder palet aan smaken te proeven (6).
Probeer het eens! Begin stapje voor stapje. Heel simpel, zet ’s avonds eens enkel peper op tafel. Ikzelf ben erg fan van kruiden, vers of nog makkelijker: gedroogd. Let wel op met kruidenmixen. De Consumentenbond ontdekte in april 2015 dat er vrij veel zout in gehakt-, kip- en viskruidenmixen zit (7). Combineer bijvoorbeeld vis met dille, gebruik basilicum voor salades, oregano voor pastasauzen of pizza, combineer munt en couscous, bieslook met ei, koriander met curries of rozemarijn (en knoflook) met aardappeltjes. En peper doet het echt overal goed bij!
En dat Himalayazout? Ik kan het echt niet beter omschrijven dan: Dat kun je beter met een korreltje zout nemen…
Bronnen
- Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Zoutconsumptie van kinderen en volwassenen in Nederland: Resultaten uit de Voedselconsumptiepeiling 2007-2010, 2012
- Consumentenbond, www.consumentbond.nl > Verborgen zout > Overbodige hoeveelheden zout, 2015
- Het Voedingscentrum, www.voedingscentrum.nl > encyclopedie>zout, 2015
- Het Voedingscentrum, www.voedingscentrum.nl > encyclopedie>etiket, 2015
- Het Voedingscentrum, Lekker eten met minder zout, 2014
- World Health Organization, www.who.int > media centre > factsheet N°393 > Salt reduction, september 2014
- Consumentenbond, www.consumentbond.nl > Home > Tests & vergelijken, Voeding & Gezondheid > Diëten > Extra informatie > Test kruidenmixen, 2015
Wat een goede, informatieve post! Ik voeg zelf altijd al vrij weinig zout toe aan mijn eten, gewoon omdat ik niet zo van te zout eten hou, dus op dat vlak kan ik niet echt minderen. Het blijft toch altijd jammer dat je dan alsnog heel veel zout binnenkrijgt.
De beste manier om zout te minderen blijft kiezen voor verse producten en pakjes en zakjes vermijden. Pizza’s, soepen, sauzen, alles wat kant en klaar in de supermarkt ligt barst van het zout. Als je dat weglaat en zelf maakt, is er wel ruimte om een beetje zout op je ei te doen of een keer iets lekker zouts te eten als een nieuwe haring of ansjovisje.
wat bedoel je nou precies met die opm. over himalaya zout?
Hoi Yvette,
Wat ik bedoel is dat al komt het zout uit de Himalya (vaak als ‘gezonder’ dan keukenzout bestempeld vanwege extra mineralen), dan nog zou ik het niet toevoegen aan mijn eten. We krijgen namelijk dagelijks al ruimschoots zout binnen via bewerkte voedingsmiddelen.
Groetjes, Maud