De gemiddelde Nederlander eet dagelijks 355 gram aan zuivelproducten (inclusief kaas) en zuivel is daarmee een van de grootste productgroepen in de Nederlandse voeding. Zuivel levert een belangrijke bijdrage aan de inname van calcium, diverse B-vitamines (zoals B2 en B12) en zeker voor kinderen aan de inname van eiwitten (1). Er komen steeds meer plantaardige zuivelvervangers op de markt bijvoorbeeld op basis van kokos. De periode dat sojadrinks de enige plantaardige alternatieven waren is ver verleden tijd. Hoe gezond zijn deze kokosvarianten eigenlijk? Laten we wat (naturel) varianten onder de loep nemen.
Kokos ‘yoghurt’
Aangezien de benamingen ‘melk’, ‘kwark’ en ‘yoghurt’ niet meer gevoerd mogen worden (1) hebben de yoghurtachtige varianten de meest uiteenlopende exotische namen. Creamy Kokos naturel plantaardig alternatief voor zuivel (AH), Mild & Creamy naturel met kokosnoot (Alpro, algemeen verkrijgbaar) en Koko Dairy free (onder meer verkrijgbaar bij de Jumbo) zijn producten die je in de supermarkt kan vinden. Abbot Kinney’s Coco Start naturel is verkrijgbaar bij Ekoplaza en speciaalzaken. Wat opvalt is het verschil in samenstelling én het verschil in voedingswaarde.
Ingrediënten van de yoghurtvarianten
De Creamy Kokos van de AH bestaat voor 95% uit kokosmelk. Verder bevat het tapioca zetmeel (bindmiddel), dextrose (suiker) en yoghurtculturen. Er zijn geen ingrediënten zoals calcium en B-vitamines toegevoegd waardoor de voedingswaarde qua micronutriënten flink afwijkt van dierlijke yoghurt en in dat opzicht geen volwaardige vervanger is. Ook aan de kokosyoghurt van Abbot Kinney’s bevat geen toegevoegde micronutriënten en is verder qua samenstelling vergelijkbaar als de Creamy Kokos. Hoofdingrediënten van de Koko Dairy free zijn water en kokosroom (20%). Ook deze bevat bindmiddel, dextrose en yoghurtculturen en verder zijn er calcium, vitamine D en vitamine B12 aan toegevoegd. Qua micronutriënten komt deze variant al dichter in de buurt van dierlijke yoghurt. De Mild & Creamy naturel met kokosnoot bestaat voor het grootste deel uit water en sojabonen (10%) en voor een bescheiden deel uit kokosnootmelk (4%). Bij deze laatste kun je concluderen dat het een plantaardige zuivelvervanger is op basis van soja met kokos, dan daadwerkelijk een yoghurtvariant op basis van kokos. Wel zijn hier ook calcium, vitamine D en vitamine B12 toegevoegd.
Vergelijking voedingswaarde
Kijkend naar de voedingswaarde zijn er flinke verschillen. 100 gram Creamy Kokos of Abbot Kinney’s bevatten meer als het drievoudige (!) aan kcal dan halfvolle yoghurt en het vijftienvoudige (!!) aan verzadigd vet. Met een schaaltje van 150 gram krijg je een dikke 22 gram aan verzadigd vet binnen. Het advies van de Gezondheidsraad is om maximaal 10% van de dagelijkse hoeveelheid energie uit verzadigd vet te halen vanwege het risico op hart- en vaataandoeningen (7). 22 gram verzadigd vet x 9 kcal = 198 kcal aan verzadigd vet. Op het moment dat je energiebehoefte 2000 kcal per dag is (een reëel getal voor vrouwen) kom je met dat ene schaaltje dus al boven die maximale grens van 10% uit. Het eiwitgehalte van beide producten is, net als die in de Koko Dairy free, aanzienlijk lager dan in halfvolle yoghurt. De Koko Dairy fee bevat meer vet, verzadigd vet en koolhydraten dan halfvolle yoghurt en bevat daardoor dus ook meer kcal. De Mild & Creamy komt qua voedingswaarde het dichtst in de buurt. Maar deze is dus grotendeels op basis van soja.
| Voedingswaarde per 100 gram | AH Creamy Kokos (3) | Koko Dairy free (5) | Alpro Mild & Creamy (4) | Abbot Kinney’s Coco start naturel (13) | Halfvolle yoghurt (6) |
| Energie (kcal) | 180 | 79 | 55 | 158 | 50 |
| Vet (g)
– w.v. verzadigd |
16
15 |
4,9
4,2 |
3,0
1,1 |
15,8
14,8 |
1,5
1,0 |
| Koolhydraten
– w.v. suiker |
6,5
0,9 |
8,0
4,3 |
2,3
2,1 |
2,8
1,4 |
4,3
4,3 |
| Eiwit (6) | 1,5 | 0,6 | 3,9 | 1,7 | 4,2 |
| Calcium (mg) | – | 160 | 120 | – | 139 |
| Vitamine D2 (mcg) | – | 0,75 | 0,75 | – | 0 |
| Vitamine B12 (mcg) | – | 0,38 | 0,38 | – | 0,39 |
Prijs* en smaak
En de smaak dan? De Creamy Kokos is inderdaad heerlijk romig maar dat is logisch gezien het hoge vetgehalte. Deze is ook wat steviger dan de andere twee een neigt qua structuur meer naar kwark. Aan de prijs is het wel: voor 300 gram betaal je 3,19 euro. Verhoudingsgewijs is deze nog net iets duurder dan de 3,99 euro voor 400 gram Abbot Kinney’s Coco start. Bij de Alpro Mild & Creamy overheerst de soja smaak. Dus ben je geen liefhebber van soja hoef je deze niet te proberen. Je betaalt 2,49 voor een pak van 750 ml. De Koko Dairy free heeft een frisse kokossmaak het is wat zuriger dan de andere twee en lijkt het meest op gewone yoghurt. Voor een beker van 500 gram betaal je 2,82 euro.
Kokosdrinks
De markt van de kokosdrinks is iets uitgebreider dan die van de yoghurt varianten, dus net als bij de kokos yoghurt varianten is dit een greep uit het assortiment. Alpro kokosnootdrink original en Coconut DREAM original zijn in de meeste supermarkten verkrijgbaar. AH zachte kokosdrink is uiteraard verkrijgbaar bij de Albert Heijn. Bio today Coconut drink is verkrijgbaar in de grotere supermarkten en Koko Dairy free original + calcium onder meer bij de Jumbo.
Ingrediënten van de melkvarianten
De varianten van Alpro, AH en Koko hebben alle drie water en kokosnootmelk als basis. Coconut Dream heeft water, rijst en kokos crème als hoofdingrediënten terwijl de variant van Bio today naast kokosnootmelk en water ook kokoswater als hoofdingrediënt heeft. Verder bevatten ze allen wat bindmiddelen en stabilisatoren. De varianten van Koko, AH en Dream zijn gezoet waarbij aan de Coconut Dream Original de meeste suiker is toegevoegd. Met uitzondering van Bio today Coconut drink zijn aan alle varianten vitamine B12, vitamine D en calcium toegevoegd.
Vergelijking voedingswaarde
Bij het vergelijken van de voedingswaarde vallen er een aantal dingen op: ten eerste is het eiwitgehalte in alle kokosdrink varianten nihil. Dit in tegenstelling tot halfvolle melk. De Coconut Dream original springt er uit door het hoge koolhydraatgehalte als gevolg van de rijst. Ten derde is de voedingswaarde van de Bio today variant wat betreft de micronutriënten niet gelijk aan halfvolle melk.
| Voedingswaarde per 100 ml | Alpro Kokosnootdrink original (8) | AH Zachte kokosdrink (9) | Koko Dairy free original + calcium (10) | Coconut Dream original (11) | Bio today Coconut drink (11) | Halfvolle melk (6) |
| Energie (kcal) | 20 | 24 | 27 | 50 | 25 | 46 |
| Vet (g)
– w.v. verzadigd |
0,9
0,9 |
0,9
0,9 |
2,0
1,9 |
1,1
0,9 |
2,1
2,0 |
1,5
1,4 |
| Koolhydraten (g)
– w.v. suiker |
2,7
1,9 |
4,0
2,0 |
1,9
1,6 |
9,9
5,6 |
1,1
0,7 |
4,7
4,7 |
| Eiwit (g) | 0,1 | 0,1 | 0,2 | 0,2 | 0 | 3,4 |
| Calcium (mg) | 120 | 120 | 120 | 120 | – | 123 |
| Vitamine D2 (mcg) | 0,75 | 0,75 | 0,75 | 0,75 | – | 0 |
| Vitamine B12 (mcg) | 0,38 | 0,38 | 0,38 | 0,38 | – | 0,18 |
Prijs* en smaak
De kokosdrinks zijn aanzienlijk wateriger qua smaak dan halfvolle melk. De Coconut Dream original is flink wat zoeter dan de rest en je proeft nadrukkelijk de rijstsmaak. De kokossmaak van Bio today coconutdrink is behoorlijks sterk, daar moet je echt van houden. De prijs per liter ligt tussen de 1,97 euro (KoKonut Diary free) en 2,19 euro (Coconut Dream).
Conclusie
De kokosvarianten op yoghurt en melk hebben één belangrijk aspect overeen en dat is dat ze – met uitzondering van de Alpro Mild & Creamy die op basis van soja is – nauwelijks tot geen eiwitten bevatten. In dat opzicht wijken ze qua voedingswaarde flink af. Het is zeker voor jonge kinderen niet aan te raden om deze varianten te gebruiken als enige vervanger van gewone zuivel. In de yoghurtvarianten is het gehalte aan verzadigd vet hoger dan de klassieke halfvolle yoghurt. Verder zal je het pak moeten bekijken om te zien of er calcium en vitamine B12 is toegevoegd. Vitamine B12 komt als enige in dierlijke producten voor dus gebruik je geen dierlijke producten zal je een supplement moeten gebruiken indien je zuivelvervangers zonder toegevoegd B12 neemt. Zuivel is een belangrijke bron van calcium in de Nederlandse voeding. Voor volwassenen is calcium ook prima uit groene groentes, peulvruchten en noten te halen, voor jonge kinderen is dit wat lastiger gezien de hoeveelheid die daar van gegeten moet worden om aan de aanbeveling te voldoen. Kortom: zuivelvervangers op basis van kokos kunnen prima als variatie gebruikt worden in de voeding, maar een complete vervanging van melk of yoghurt is het niet. En bedenk ook dat de varianten met een (fruit) smaak over het algemeen gezoet zijn met suiker; en het net als gezoete yoghurtdranken en yoghurtvariaties caloriebommetjes zijn.
*prijzen zijn gebaseerd op de actuele standaardverkoopprijs (peildatum 15 juli 2019) in de grotere supermarkten
Bronnen
- Van Rossem, C.T.M. et al. The diet of the Dutch Results of the first two years of the Dutch National Food Consumption Survey 2012-2016. RIVM, 2016
- Infocuria (2017, 14 juni). Prejudiciële verwijzing – Gemeenschappelijke ordening van de markten voor landbouwproducten – Verordening (EU) nr. 1308/2013 – Artikel 78 en bijlage VII, deel III – Besluit 2010/791/EU – Definities, aanduidingen en verkoopbenamingen – ‚Melk’ en ‚Zuivelproducten’ – Benamingen gebruikt voor de afzetbevordering en de afzet van zuiver plantaardige levensmiddelen”
- AH Creamy Kokos naturel
- Alpro Mild & Creamy
- Koko Dairy free
- Nevo-online
- Richtlijnen goede voeding 2015. Den Haag: Gezondheidsraad, 2015; publicatienr. 2015/24. ISBN 978-94-6281-089-1
- Alpro Kokosnootdrink original
- AH Zachte Kokosdrink naturel
- Koko Dairy free original + calcium
- Coconut Dream original
- Bio Today Coconut drink
- Abbot Kinney’s Coco Start naturel
Ik ben helemaal gek op kokos. Al is het ene merk wel verschillend van het andere.. Maar ik merk wel dat ik er enorm veel baat bij heb. Leuk om in dit artikel te lezen waarom! 🙂