acai bes

Superfoods. Dé trend van dit moment.. Ik ga op onderzoek uit.. Waar hebben we wat aan, en wat kost alleen maar veel geld en levert niks op? Ik trap af met de Açaí-bes! Lees hier alle andere uitgewerkte superfoods. Je vindt hier o.a. tarwegras, chiazaad, lijnzaad, hennepzaad, en  (mét onderbouwing)!

De Açaí-bes (Euterpe oleracea Mart.), is een kleine zwart-paarse vrucht  die in Midden-en Zuid-Amerika (Brazilië, Peru, en Suriname) aan de 20-30 meter hoge Açaí-palmboom groeit (1).

Elke bes bevat een zaadje, een dunne pulplaag, en een hard dieppaars velletje. De vrucht is zeer bederfelijk dus verkoop in verse vorm gebeurt alleen op regionaal niveau. Je ziet de bes terug in onder andere sappen en smoothies en in poeder- en pilvorm (1).

Een kleine google zoekactie geeft meteen 200.000 resultaten, en leert mij dat Açaí big business is!

acai bes

Waarom is de acai bes zo populair?

Vanaf 2004 is de populariteit van de Açaí-bes enorm gegroeid. Oprah Winfrey en Dr. Mehmet Oz besteedden aandacht aan de bes in de Oprah Winfrey show. Zonder onderbouwing noemden zij de mogelijke gezondheidseffecten van de Açaí-bes. Ze vertelden o.a. dat de bes bijdraagt aan de vetverbranding.

Dit was uiteraard voer voor marketeers want wie wil nou niet de naam van Oprah Winfrey en Dr. Oz aan zijn product verbinden? In 2008 heeft Oprah onderzoek uit laten voeren naar diverse marketingcampagnes waarin de gezondheidsvoordelen van de bes geclaimd werden en waarbij Dr. Oz en Oprah gebruikt werden om de bes aan te prijzen (uiteraard zonder goedkeuring). Oprah heeft uiteindelijk 40 bedrijven die de naam of foto van Oprah en/of Dr. Oz in hun campagne gebruikten voor de rechter gesleept.

Toch leeft het idee dat de açaí-bes een wondermiddel is nog steeds op internet. Claims die ik op de verschillende webshops en websites aantref zijn zeer divers. Açaí zou hartziektes voorkomen en het immuunsysteem aansterken. Açaí zou helpen bij het makkelijk verteren van voedsel, en de meest voorkomende claim: Je zou er vet mee verbranden en dus van afvallen. Iets in mij zegt dat dit te mooi is om waar te zijn. Maar okay, laten we eens op onderzoek uitgaan. Ik ga eerst maar eens kijken welke voedingsstoffen er eigenlijk in de açaí-bes zitten.

Wat is de voedingswaarde van de acai bes?

De eerste plek waar ik ga kijken is in het Nederlands Voedingsstoffenbestand (NEVO).


De NEVO bevat gegevens over de voedingskundige samenstelling van voedingsmiddelen en gerechten die door een groot gedeelte van de Nederlanders regelmatig worden gebruikt en die een grote bijdrage leveren aan de voorziening van energie en voedingsstoffen. Ook zijn voedingsmiddelen opgenomen die in de praktijk van wetenschappelijk voedingsonderzoek, diëtetiek en voedingsvoorlichting van belang zijn. NEVO is eigendom van het ministerie van VWS en wordt beheerd en onderhouden door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De gegevens in NEVO online zijn vrij toegankelijk voor bijvoorbeeld wetenschappelijk onderzoek, voedingsonderzoek, de voedingsmiddelenindustrie, diëtetiek en voedingsvoorlichting. Jij kunt dus ook zelf de NEVO inkijken als de voedingswaarde van een product wil weten. Let op gaat om de voedingwaarde per 100 gram product!
Helaas, (en ook wel te verwachten) de bes is in de NEVO niet te vinden. Hetzelfde geldt voor de buitenlandse voedingsstofbestanden, ook niet in te vinden.

PubMed is een vrij toegankelijke zoekmachine op het internet. Je kunt met deze zoekmachine diverse databases doorzoeken. Dit beteft o.a. de MEDLINE database met referenties naar (medisch) wetenschappelijke artikelen, maar ook boeken van NCBI (National Center for Biotechnology Information). Je kunt via deze zoekmachine vrijwel alle belangrijke publicaties van de afgelopen decennia vinden. Meestal vind je een samenvatting en soms kun je het full-text artikel gratis bekijken. Om de volledige artikelen te bekijken heb je meestal een abonnement nodig of kun je het artikel tegen betaling opvragen. 

In PubMed heb ik meer succes, er is toch wel wat wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de açaí-bes!

acai bes

Chemische analyses van het gevriesdroogde product laten de voedingswaarde per 100 gram droog poeder zien: 533.9 calorieën, 52.2 gram koolhydraten, 8.1 gram eiwit, 32.5 gram totaal vet (oliezuur, palmzuur en linolzuur),  333 mcg vitamine A,  < 0.1 mg vitamine C,  260 mg calcium, en 4.4 mg ijzer (2).

In een açaí-webshop zie ik een zak açaí-poeder van 250 gram voor €39.95. De verkoper claimt dat je hier wel 83 smoothies mee kunt maken. Dat betekent dus 3 gram poeder per smoothie (?). Even rekenen :), met één portie açaí-poeder krijg je dus maar een heel klein deel van de totale aanbeveling A, C, ijzer en calcium binnen (zie tabel). Volgens mij kun je beter gewoon vers fruit eten om je vitamines en mineralen binnen te krijgen. 1. lekkerder 2. vult de maag 3. in the end ws. ook goedkoper.

Vitamine 3 gram açaí poeder 100 gram blauwe bessen (schaaltje) Aanbeveling (vrouw 30 jaar)
Vitamine A 10 mcg 20 mcg 800 mcg
Vitamine C 12 mg 70 mg
Ijzer 0.8 mg 2.5 mg 15 mg
Calcium 8 mg 12 mg 1000 mg

Maargoed we zijn er nog niet. FEIT of FABEL?  Val je van açaí-bessen af? FABEL! Dit is bij mensen én dieren nooit aangetoond! Of nouja, ik kan daar absoluut niets over vinden. Dus… de eerste die mij zo’n studie kan overhandigen? Graag!

Açaí bessen staan tevens bekend om het hoge anti-oxidanten gehalte: FEIT (3). Net zo als alle andere soorten rood fruit bevatten açaí bessen hoge gehaltes aan anti-oxidanten. Maar heeft açaí-poeder daarom anti-kanker, anti-veroudering, en anti-inflammatoire capaciteiten? Dat is maar de vraag. Onderzoek wijst uit dat açaí-poeder slechts een fractie van de anti-oxidanten bevat t.o.v verse bessen (4).

Dus concluderend: Bevat açaí-bes-poeder meer vitamines en mineralen dan vergelijkbaar fruit? Nee. Val je van açaí-bessen af? Nee. Zijn er andere gezondheidseffecten te verwachten? Mogelijk o.bv. de anti-oxidanten in de bes, maar zeker niet als je alleen poeder gebruikt. Dit wetende zou ik gewoon kiezen voor blauwe bessen, bosbessen of frambozen!

Bronnen

  1. Sabbe, S., Verbeke, W., Deliza, R., Matta, V., & Van Damme, P. (2009). Effect of a health claim and personal characteristics on consumer acceptance of fruit juices with different concentrations of açaí (euterpe oleracea mart.). Appetite, 53(1), 84-92. doi:DOI: 10.1016/j.appet.2009.05.014
  2. Schauss AG, Wu X, Prior RL et al. Phytochemical and nutrient composition of the freeze-dried Amazonian palm berry Euterpeoleracea Mart. (açai). J Agric Food Chem 2006; 54: 8598–8603
  3. Schauss AG, Wu X, Prior RL, et al. Antioxidant capacity and other bioactivities of the freeze-dried Amazonian palm berry, Euterpe oleraceae mart. (acai). J Agric Food Chem 2006; 54(22):8604-10.
  4. Lichtenthäler R, Rodrigues RB, Maia JG, Papagiannopoulos M, Fabricius H, Marx F (Feb 2005). “Total oxidant scavenging capacities of Euterpe oleracea Mart. (Açaí) fruits”. Int J Food Sci Nutr 56 (1): 53–64