25 Jaar geleden waren boerenkool en blauwe bessen gewoon groenten en fruit. Nu worden ze ‘superfood’ of ‘powerfood’ genoemd. Als je geïnteresseerd bent in gezondheid, klinken deze termen vast interessant. Hoewel er geen wettelijke definitie van superfoods is, worden over het algemeen voedingsmiddelen bedoeld met een hoog gehalte aan goede voedingsstoffen en daardoor zouden ze allerlei gezondheidsvoordelen hebben.
De geschiedenis van ‘superfoods’
De oorsprong van de term ‘superfoods’ zou liggen in het begin van de 20e eeuw. De term werd destijds bedacht door een Amerikaans fruitbedrijf als marketingstrategie om bananen aan de man te brengen. Inmiddels is de term niet meer weg te denken en er worden nog steeds marketingcampagnes aan opgehangen. Neem een specifiek voedingsmiddel, zoek er een wetenschappelijk artikel bij over de mogelijke gezondheidsvoordelen, en schrijf er een paar nieuwsartikelen over. Dan kan er zomaar een ‘nieuw ontdekt superfood’ zijn. Door internet en social media kan dat nieuws zich enorm snel verspreiden. Succes verzekerd voor de sales! Voor je het weet is de hele levensmiddelenindustrie erop in gesprongen. Dan vind je de kurkuma smoothies, ginger powershots, proteinesoep en spelt ontbijtkoeken bij je favoriete super. Begrijp me niet verkeerd. Met al die ‘superfoods’ is over het algemeen niks mis. Blauwe bessen, cacao, kurkuma, zalm, en chiazaad zijn gezonde keuzes. Maar een smoothie met 5 suikerklontjes is niet ineens gezond omdat er een beetje kurkuma in zit.
Het is gewoon marketing
‘Superfood’ is gewoon een marketingterm. En het werkt. Uit cijfers van het CBS bleek dat de omzet van blauwe bessen in de supermarkt in een paar jaar tijd verdrievoudigde. Het grote nadeel is dat het door zo’n trend lijkt alsof je door het eten van een lepel zaden, pitten of bessen gezond wordt. En dat gezond eten veel geld kost. Ja, ‘superfoods’ zijn vaak voedzaam, maar jouw gezondheid hangt niet af van een enkel voedingsmiddel, en een lepel van het een of ander voorkomt niet dat je chronische ziektes krijgt. Dat er voor sommige hippe nieuwe voedingsmiddelen voorzichtige aanwijzingen zijn dat het wellicht de gezondheid bevordert (zoals kurkuma), wil nog niet zeggen dat al het andere bewijs dat we hebben over voeding en gezondheid niet meer relevant is (of minder sterk).
Super eetpatroon
Het allersterkste bewijs waar iedereen het over eens is, is dat groenten, fruit, noten en peulvruchten gezonde keuzes zijn. Daar eten we gemiddeld in Nederland bij lange na niet genoeg van. Ook weten de meeste mensen wel dat het eten van kant-en-klare ultra-processed foods geen gezonde keuze is. De grootste impact op je gezondheid maak je dus door deze ongezonde ultra-processed foods te verruilen voor verse groenten, fruit, noten en peulvruchten. Richt je dus liever op het creëren van een ‘super eetpatroon’ met variatie aan voedzame en lekkere (!) voedingsmiddelen. Geen enkele trend, ‘superfood’ of op zichzelf staande wetenschappelijke studie kan tornen aan deze goed onderbouwde wijsheid.
Deze column is eerder in het Santé magazine verschenen.
