Ruim drie weken reisde ik door Finland naar de Noordkaap en door Noorwegen weer terug. Een schitterende reis maar een terugkerend thema: klimaatverandering. Hoe wij omgaan met voedsel is daar mede debet aan. Vandaar dit drieluik.

Zelfreflectie

Een reis naar zo’n prachtig maar kwetsbaar gebied als (het uiterste noorden van) Scandinavië noopt ook tot enige zelfreflectie waarbij je onderweg genoeg tijd hebt om je eigen minpunten feilloos te fileren. Zo ben ik namelijk ‘gewoon’ met de auto gereisd, dus CO2 uitstoot, dus milieuvervuiling, dus temperatuur verhogend, dus niet goed voor de ijsbeer (en alle andere poolbewoners). Ter verdediging kan ik aanvoeren dat het vliegtuig ook niet zo super goed is voor het milieu en alle plussen en minnen bij elkaar opgeteld nog minder gunstig. Maar ik had ook thuis kunnen blijven, dat is waar, en kunnen bloggen over de afvalbergen op de stranden van Zoutelande en Domburg. Voor een volgende keer dan maar.

Maar de zelfreflectie (nu ik toch in het Noorden ben) toont eens te meer duidelijk aan: ik ben niet roomser dan de paus. Ik ben namelijk overweldigend fan van één persoons verpakkingen als het gaat om voedsel. Verhoudingsgewijs duurder dan mega familiepakketten, maar ik hoef dan in ieder geval niet de helft weer weg te gooien. Tegelijkertijd betekenen kleine verpakkingen wél extra verpakkingsmateriaal. Dus het is een beetje potato, potato. Of meer afval, of meer voedsel weggooien. In beide gevallen: doodzonde, en slecht voor het milieu. Maar plastic weggooien is ‘maar’ afval en voedsel weggooien is iets tastbaars.

voedselverspilling

Ik ga dan ook vaak voor optie 1. Misschien vreemd, maar had ik al gezegd dat ik ook niet roomser ben dan de paus? In de Scandinavische supermarkten en zeker buiten de grote steden zijn ze aanzienlijk minder van de eenpersoonsverpakkingen (met uitzondering van zuivel en dranken) dan in Nederland. Ik vind dat persoonlijk minder handig want het betekent dat je of pakweg 1,5 kg pruimen in een dag moet verorberen, of voor lief moet nemen dat de laatste pruim na 800km in een warme auto en in campinghutten (geregeld zonder koelkast) is verworden tot een niet eetbare variant van gedroogde pruim. Dus verkies ik vaak voor de eerste optie, met als gevolg dat ik na een worteltjesdag, pruimendag, aardbeiendag, tomatendag en bleekselderijdag wel aardig klaar ben met deze voedingsmiddelen voor de rest van het jaar.

Maar het leert wel hoe makkelijk het in Nederland is om voor het gemak (lees: voorverpakte producten slash maaltijden) te kiezen. Het leert ook dat je misschien (gevoelsmatig) wat minder dag-tot-dag variatie hebt qua voeding als je grotere hoeveelheden koopt maar dat dit wel een belachelijke hoeveelheid aan plastic en ander verpakkingsmateriaal bespaart. Is de voedingsmiddelenindustrie niet té ver doorgeslagen in het bedienen van de gemaksconsument? Moet echt werkelijk álles verpakt worden in een afgemeten portie; en als onderdeel van die afgemeten porties alles nog als afgescheiden onderdelen in aparte plastic bakjes en zakjes? Ik leef nu twee weken zonder de één persoons zakjes roerbakgroenten, de één persoonsbakjes fruit en de één persoons porties kip in een overdone piepschuim met plastic schaaltje. Het gaat – ondanks de bleekselderij /tomaten /aardbeien /pruimen /worteltjesdagen – eigenlijk wel heel erg prima met mij.

Één persoons verpakkingen

Conclusie: één persoons verpakkingen lijken handig maar blijken uiteindelijk verspilling van materiaal en grondstoffen. Twee of drie dagen achter elkaar dezelfde ingrediënten gebruiken is óók prima. Het maakt je uiteindelijk gewoon creatiever. Gevalletje: vroeger waren sommige dingen misschien wel beter.  Overigens zijn ze in Scandinavië meesters in het langer houdbaar maken van producten. Drogen, zouten, wecken: het kan allemaal. Dit kunnen we zelf ook. Het is geen rocket science. Maar we moeten het wel willen: zelf de regie voeren over wat we kopen, hoeveel, en hoe we het gebruiken. Laat die portieverpakkingen liggen. Koop de niet-voorverpakte varianten of grootverpakkingen. Ga er creatief mee om.  Maak zelf je lunchsalades in plaats van kant-en-klare bakken te kopen. Mix je bleekselderij, tomaten en worteltjes tot een minestrone en vries deze in. Voorkom dat er meer plastic in de zee zwerft dan vissen. Voorkom dat de waanzin in de voedselverpakkingsindustrie tot een onomkeerbare plastic berg in de (Arctische) oceaan leidt. Ik ben in ieder geval bekeerd.