De één mag geen tarwebrood, maar wel speltbrood. De ander mag geen tarwebrood én geen speltbrood. Verwarrend, maar waar. Naast de vele hype-diëten die gluten en tarwe afraden, zijn er ook mensen die er écht niet tegen kunnen. Je kunt namelijk een tarwe allergie hebben, maar ook coeliakie/glutenintolerantie of glutensensitiviteit. En nee, een glutenallergie bestaat écht niet. Wil je weten hoe het zit? Lees dan snel verder!

Tarwe-allergie

Mensen met een tarwe allergie krijgen een allergische reactie op (producten) van tarwe. Zij moeten dus alle producten waar tarwe in zit vermijden, anders krijgen ze last van jeuk, een verstopte neus of buikklachten. Zoals je in onderstaande tabel kunt zien mogen mensen met een tarwe allergie kunnen nog wel veel andere granen eten. Spelt bevat dezelfde tarwe-eiwitten als tarwe (spelt is immers niets meer dan een tarweras) en veroorzaakt daarom veelal ook klachten bij een tarwe-allergie (1).

glutenintolerantie-glutensensitiviteit tarweallergie

Coeliakie/glutenintolerantie

Coeliakie en glutenintolerantie zijn twee namen waarmee dezelfde auto-immuunziekte wordt aangeduid. Bij coeliakie zorgen gluten voor een beschadiging van de dunne darm, wat verschillende symptomen tot gevolg heeft. Van ‘vage’ buikklachten en vermoeidheid tot ernstige ondervoeding. Gluten is het eiwit van verschillende soorten granen, daarom mogen mensen met coeliakie veel meer soorten granen niet. Welke granen dat precies zijn, kun je in bovenstaande tabel zien (2). Haver, quinoa en boekweit zijn van nature glutenvrije granen, maar worden tijdens het productieproces bijna altijd ‘besmet’ met andere granen. Daarom mogen mensen met coeliakie deze granen alleen eten als het gecertificeerde glutenvrije logo erop staat.

glutenintolerantie-glutensensitiviteit tarweallergie

Glutensensitiviteit

Glutensensitiveit is het jonge zusje van coeliakie. En met jong bedoel ik écht jong; er is namelijk nog vrij weinig over bekend. Wetenschappers en artsen zijn het er over eens dat er mensen zijn met coeliakie-achtige klachten, waarbij geen coeliakie, tarwe allergie of andere aandoening kan worden gediagnosticeerd, maar zich toch beduidend beter voelen bij het weglaten van producten met gluten. Producten met gluten, ja, en nee, want het zou ook nog kunnen dat een ander stofje of eiwit uit deze granen de boosdoener is bij ‘gluten’sensitiviteit (1, 3).

Vrijwillig glutenvrij?

Ondanks de vele hype-diëten en celebrities die zweren bij het glutenvrije dieet, is het niet wetenschappelijk bewezen dat het vermijden van gluten goed is voor de gezondheid, noch dat je er van afvalt (1). Bedenk dat wanneer je zelfstandig glutenvrij gaat eten en je je beter gaat voelen, de diagnose coeliakie niet meer gesteld kan worden, omdat een darmbiopt van beschadigde darmen de enige officiële diagnose kan geven. En die darmen, die herstellen zich dankzij het glutenvrije dieet. Ik hoor je nu denken; waarom zou ik een officiële diagnose willen? Bedenk dan dat er bij coeliakie veel meer komt kijken, dan alleen glutenvrij eten. Bij coeliakie moet je 100% glutenvrij leven en ja, dat is iets anders dan ‘alleen’ glutenvrij eten. En dan heb ik het nog niet over aanverwante aandoeningen van coeliakie… kortom, ga niet zelf doktoren!

Gespecialiseerde diëtist in coeliakie

Ik ben een gespecialiseerde diëtist in coeliakie. Ik heb zelf coeliakie en zit in het diëtistennetwerk van de Nederlandse Coeliakie Vereniging. Van daaruit krijg ik diverse scholingen op het gebied van coeliakie en het glutenvrije dieet en kan ik deze theorie koppelen aan mijn eigen ervaringen. Ik kan je helpen wanneer er net coeliakie bij je is gediagnosticeerd, of wanneer je je dagelijkse (glutenvrije) voeding nog eens goed wilt bekijken gelet op verborgen gluten, volwaardigheid of bijvoorbeeld wanneer je moeite hebt met het kiezen van nature glutenvrije vervangers. Is er geen coeliakie, tarwe-allergie of andere aandoening bij je vast gesteld, maar heb je wel coeliakie-achtige klachten? Dan kunnen we gaan kijken of je misschien glutensensitiviteit hebt. De enige manier om dit aan te tonen is door eerst zes weken een strikt glutenvrij dieet te volgen en dan opnieuw gluten te eten. We zullen dan de klachten in beide periode vergelijken.

Bronnen

  1. Nijeboer P, Bontkes HJ, Mulder CJ, Bouma G. Non-celiac gluten sensitivity. Is it in the gluten or the grain? Journal of gastrointestinal and liver diseases : JGLD. 2013 Dec;22(4):435-40. PubMed PMID: 24369326. Epub 2013/12/27. eng.
  2. Kneepkens CM, von Blomberg BM. Clinical practice : coeliac disease. European journal of pediatrics. 2012 Jul;171(7):1011-21. PubMed PMID: 22422192. Pubmed Central PMCID: PMC3378840. Epub 2012/03/17. eng.
  3. Catassi C, Bai JC, Bonaz B, Bouma G, Calabro A, Carroccio A, et al. Non-Celiac Gluten sensitivity: the new frontier of gluten related disorders. Nutrients. 2013 Oct;5(10):3839-53. PubMed PMID: 24077239. Pubmed Central PMCID: PMC3820047. Epub 2013/10/01. eng.