In Nederland wordt veel wetenschappelijk onderzoek gedaan. Ook op het gebied van voeding. Wat wordt er onderzocht, waarom is dat belangrijk en wat kunnen we ervan leren? Maak in deze blogserie kennis met Nederlandse (voedings)wetenschappers en hun onderzoek!

Laura van der Velde

Ik ben Laura van der Velde, 29 jaar oud. Al van jongs af aan heb ik interesse in voeding en daarom heb ik gekozen voor de opleiding Voeding en Gezondheid aan de Wageningen Universiteit. In het laatste jaar van deze studie ben ik voor een aantal maanden naar Rwanda gereisd om onderzoek te doen naar gebruiken rondom borstvoeding. Daarnaast heb ik tijdens mijn stage bij het Erasmus MC onderzoek gedaan naar de kwaliteit van het dieet bij jonge kinderen binnen de Generation R studie 1. In 2017 ben ik gestart met mijn promotieonderzoek naar voedselonzekerheid bij de LUMC-Campus Den Haag op de afdeling Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde. Met mijn onderzoek wil ik graag bijdragen aan de wetenschap én aan de gezondheid van mensen die voedselonzekerheid ervaren.

Wat onderzoek jij?

Ik doe onderzoek naar de relatie tussen voedselonzekerheid en gezondheid in Nederland. Niet veel mensen in Nederland kennen de term ‘voedselonzekerheid’, waarmee bedoeld wordt dat iemand onvoldoende fysieke en economische toegang heeft tot voldoende en gezond eten. Iemand die voedselonzeker is kan bijvoorbeeld niet genoeg eten kopen of geen gezonde maaltijd klaarmaken omdat daar niet genoeg geld voor is. Al zou je het misschien niet verwachten, voedselonzekerheid treft ook mensen in welvarende Europese landen. Desalniettemin is er weinig bekend over voedselonzekerheid in Europa en zeker in Nederland. Des te meer reden om hier meer onderzoek naar te doen!

Waarom is jouw onderzoek belangrijk?

Dit onderzoek is belangrijk omdat er maar weinig bekend is over voedselonzekerheid in Nederland. Met dit onderzoek krijgen we meer inzicht in de mate waarin voedselonzekerheid voorkomt, de gevolgen ervan voor de gezondheid én mogelijke oplossingen voor dit probleem. Deze inzichten kunnen worden gebruikt bij het ontwikkelen van beleidsmaatregelen om kwetsbare mensen beter te kunnen helpen.

Wat zijn jouw belangrijkste bevindingen tot nu toe?

Ons onderzoek heeft al een aantal belangrijke inzichten opgeleverd. Zo hebben we gevonden dat ongeveer een kwart van de 242 deelnemers in Haagse achterstandswijken voedselonzekerheid ervaarden 2,3. Deze mensen hadden een minder gezond voedingspatroon: zij aten bijvoorbeeld minder groente en fruit. Verder voelden zij zich ook minder gezond en kwam obesitas veel vaker voor bij mensen die voedselonzekerheid ervaarden.

Om een beter beeld te krijgen van de behoeften en percepties wat betreft gezond eten hebben we 10 van deze deelnemers geinterviewd 4. Uit deze gesprekken kwam naar voren dat ze over het algemeen wel wisten wat gezonde voeding is, maar dat hun eetgedrag wel werd beïnvloed door verschillende factoren. Zo kan de stress die voedselonzekerheid met zich meebrengt leiden tot een minder goede mentale gezondheid. Eén van de deelnemers gaf ook aan dat wanneer je je mentaal niet goed voelt, het al een hele opgave is om je uit bed te slepen, laat staan dat je dan nog energie over hebt om gezond te koken en te eten… Wat ook werd genoemd in deze gesprekken was de voedselomgeving: door het grote aanbod van ongezonde voeding (bijvoorbeeld fast-food restaurants) vonden met name ouders met jonge kinderen het moeilijk om gezonde voedingskeuzes te maken voor zichzelf en het kind. Momenteel doen we verder onderzoek naar de relatie tussen voedselonzekerheid en deze voedselomgeving met veel fast-food restaurants.

Wat is jouw advies aan de lezer?

Zoals het onderzoek naar voedselonzekerheid laat zien, kan het een grote uitdaging zijn om gezond te eten wanneer je niet veel geld hebt. Dat komt niet alleen doordat gezonde voedingsmiddelen vaak wat duurder zijn dan minder gezonde producten, maar ook doordat voedselonzekerheid een negatieve invloed kan hebben op je (mentale) gezondheid. Als jijzelf of iemand in je omgeving moeite heeft met voldoende en gezond eten vanwege financiële redenen of hier zorgen over heeft, vraag dan hulp bij de gemeente of maatschappelijke organisaties in de buurt. Zij kunnen meedenken over welke oplossingen er mogelijk zijn. Verder deelde Everdien van der Leek al een aantal handige tips op I’m a Foodie, zie hiervoor haar blog ‘10 tips om goedkoop en gezond te eten’.

Welke voedingsonderzoek volg jij op de voet? En waarom is dat interessant?

Ik vind het onderzoek van Rachel Loopstra erg interessant. Zij is voedingswetenschapper bij King’s College London en doet onderzoek naar voedselonzekerheid en voedselbankgebruik in welvarende landen, met name het Verenigd Koninkrijk (VK). Omdat daar al langere tijd onderzoek wordt gedaan naar voedselonzekerheid, kan ik die bevindingen gebruiken als inspiratie voor mijn eigen onderzoek. Rachel Loopstra beschrijft in één van haar artikelen mogelijke intereventies die kunnen helpen bij het verminderen van voedselonzekerheid. In de toekomst zou ik heel graag willen onderzoeken welke van deze of andere interventies zouden kunnen helpen om voedselonzekerheid te verminderen in Nederland.

Ook bijdragen aan deze rubriek? Mail naar info@iamafoodie.nl

Bronnen

  1. van der Velde, L. A., Nguyen, A. N., Schoufour, J. D., Geelen, A., Jaddoe, V. W., Franco, O. H., & Voortman, T. (2019). Diet quality in childhood: the Generation R Study. European journal of nutrition, 58(3), 1259-1269.
  2. van der Velde, L. A., Nyns, C. J., Engel, M. D., Neter, J. E., Van Der Meer, I. M., Numans, M. E., & Kiefte-de Jong, J. C. (2020). Exploring food insecurity and obesity in Dutch disadvantaged neighborhoods: a cross-sectional mediation analysis. BMC Public Health, 20, 1-11.
  3. Van der Velde, L., Numans, M., Middelkoop, B., & Kiefte-de Jong, J. (2018). Onzichtbare honger? Voedselonzekerheid in de Haagse Krachtwijken. Epidemiologisch Bulletin, 4, 19-24
  4. van der Velde, L. A., Schuilenburg, L. A., Thrivikraman, J. K., Numans, M. E., & Kiefte-de Jong, J. C. (2019). Needs and perceptions regarding healthy eating among people at risk of food insecurity: a qualitative analysis. International journal for equity in health, 18(1), 184.