In oktober 2017 hebben we Eet als een atleet gelanceerd. Eet als een atleet is een boek geworden met 192 pagina’s, maar we hadden genoeg tekst en inspiratie om 3 boeken te schrijven of om een super-de-super dik boek te maken. Schrijven=schrappen, en ook wij ontkwamen hier niet aan. De eerste versie van het manuscript bevatte ruim 80.000 woorden terwijl we van te voren zo’n 35.000-40.000 hadden begroot. Tsja, vervolgens hebben wij dagenlang gediscussieerd welke teksten we zouden willen behouden of herschrijven en is het ons gelukt om ruim 30.000 woorden te schrappen. Maar uiteraard hebben we deze teksten bewaard om ze alsnog met je te delen in deze rubriek ‘wat Eet als een atleet niet heeft gehaald’

Superfoods

Superfoods: je hoort en ziet de term overal maar wat zijn superfoods precies? De Oxford Dictionaries geeft als definitie: “a nutrient-rich food considered to be especially beneficial for health and well-being” (1). Het Voedingscentrum zegt over superfoods: “superfoods zouden door een hoog gehalte aan goede voedingsstoffen en antioxidanten allerlei positieve effecten hebben op de gezondheid” en voegt daar aan toe: “het Voedingscentrum is van mening dat er geen superfoods bestaan. Niet één voedingsmiddel kan alle essentiële voedingsstoffen leveren die het lichaam nodig heeft” (2). Dit laatste is natuurlijk een feit. Je kan je bijvoorbeeld ongans eten aan gojibessen, maar dan kom je toch echt niet aan je behoefte aan onder andere essentiële vetten en eiwitten. Dat een search op “superfoods” in de wetenschappelijke database PUBMED slechts 19 hits geeft (oudste publicatie in 2000, nieuwste in 2018) toont eveneens aan dat superfoods een term is zonder wetenschappelijke basis. Maar zijn ze voor jou als sporter misschien wel relevant?

Superfoods voor sporters

Superfoods zijn een aardige aanvulling op je gezonde (sport)voedingspatroon maar meer ook niet. Toch kun je er als sporter bijna niet om heen en de effecten op je sportprestatie die aan sommige stofjes wordt toegeschreven maken het aanlokkelijk om ze toch te gaan gebruiken. Een wetenschappelijke definitie voor superfoods is er niet. Veel genoemde producten zijn bijvoorbeeld gojibessen, acai bessen, quinoa, chiazaad, macapoeder en nog heel veel meer. Belangrijk kenmerk: in het meeste geval klinkt in ieder geval superexotisch en hip. Maar wat hoger in voedingsstoffen precies betekent blijft op de diverse websites nogal vaag. Bevatten pakweg acai bessen méér voedingsstoffen dan de ouderwetse blauwe bessen? Of bevatten ze dezelfde voedingsstoffen maar in een grotere hoeveelheid? Hoeveel moet je er van eten en wat is dan precies het gezondheidseffect of prestatiebevorderende effect? Laat voorop staan dat elk uniek product een unieke voedingswaarde kent. Kiwi bevat meer vitamine C dan een banaan en worteltjes bevatten meer béta caroteen dan bleekselderij (3). Dit zijn simpelweg de eigenschappen van deze producten. Het is net zoiets als concluderen dat een eitje meer eiwitten bevat dan een klontje suiker. Aan het einde van de dag, week, maand of jaar maakt het ook voor jou als sporter niet zoveel uit hoeveel voedingsstoffen er in één product zitten. Zolang je varieert en je basisvoeding in orde hebt zal je ook als sporter niet snel een tekort oplopen aan één specifieke voedingsstof.  De hele dag alleen maar kiwi’s eten is namelijk ook geen gezond voedingspatroon. De American College of Sports Medicine rept in haar meest recente position statement over sportvoeding dan ook met geen woord over superfoods (4).

Superfoods als supplement

Superfoods hebben wel een onduidelijke status voor sporters. Sommige supplementen komen namelijk wel voor in het ABCD classificatiesysteem. A zijn  supplementen die bewezen werkzaam zijn, B zijn supplementen die veelbelovend zijn maar waarbij nog onvoldoende bewijs beschikbaar is. In categorie D zitten alle verboden of te vermijden supplementen en in categorie C zitten alle overige supplementen (5). Zo vallen exotische bessen zoals gojibessen en acai bessen onder de categorie ‘veelbelovend’ gezien het gehalte aan antioxidanten die mogelijk het herstel na inspanning kunnen bespoedigen, al heeft dat zoals je in een eerder blog kunt lezen ook flinke nadelen. Een stof als macapoeder (poeder van een plant afkomstig uit het Andes gebergte) vind je onder de categorie te ‘vermijden/verboden’. Dit omdat maca invloed zou hebben op de hormoonstofwisseling. Kurkuma (een specerij) valt onder ‘veelbelovend’ maar bij hennepzaad kun je als sporter beter ver uit de buurt blijven omdat het de stof THC (actieve stof in marihuana) kan bevatten. Die stof is niet toegestaan door de World Anti Doping Agency (WADA). Er valt nog veel onderzoek naar het effect van individuele ‘superfoods’ op de sportprestatie te verwachten. Het lijkt uiterst onwaarschijnlijk, maar wie weet vinden onderzoekers ooit dé superfoods voor sporters. Vooralsnog is de boodschap: check de dopinglijst zeker als je wedstrijdsporter bent en gebruik toegestane producten alleen als onderdeel van een gezond en gevarieerd eetpatroon.

Bronnen

  1. English Oxford Living Dictionaries. Superfood. Geraadpleegd op 25-11-2017
  2. Voedingscentrum. Superfoods. Geraadpleegd op 25-11-2017
  3. Nevo-online. Geraadpleegd op 25-11-2017 via http://nevo-online.rivm.nl/
  4. Thomas DT, Erdman KA, Burke LM. Position of the Academy of Nutrition and Dietetics, Dietitians of Canada, and the American College of Sports Medicine: Nutrition and Athletic Performance. J Acad Nutr Diet. 2016 Mar;116(3):501–28
  5. Australian Insitute of Sports. Supplements, classifications, ABCD classification system. Geraadpleegd op 25-11-2017
  6. World Anti Doping Agency. What is prohibited: List of prohibited substances and methods 2017. Geraadpleegd op 25-11-2017 via