Ik heb wat gemist, blijkbaar. Allereerst bovenstaande uitspraak, die na wat zoeken van Fajah Lourens (de auteur van ‘Killerbody’) blijkt te komen. Daarnaast de inhoud. Wetenschappelijk onderzoek dat van mening verandert… huh!? Hoe komt ze daar nou bij??

Alweer een nieuw voedingsadvies?

Ik kan het me trouwens wel voorstellen hoor, dat je als niet-voedingsprofessional door de bomen (a.k.a. dieetboeken, foodies, blogs, etc.) het bos niet meer ziet. ‘Boter schijnt weer te kunnen, ik hoorde iets over kurkuma, een vriend van mij zweert bij bietensap voor het wielrennen, etc.’

Wat voor mij persoonlijk de deur dicht deed was een aflevering van Pauw, inmiddels alweer ruim een jaar geleden. Martijn Katan, emeritus hoogleraar voedingsleer aan de VU Amsterdam, was te gast om te vertellen over zijn boek ‘Voedingsmythes’ (1). (Een aanrader, al is er inmiddels weer een nieuw boek van zijn hand.) Een van de gasten aan tafel was Frits Wester (parlementair verslaggever van RTL Nieuws). Ik hoorde hem het volgende zeggen: ‘Wat mij nou zo verbaast is dat de Schijf van Vijf iedere 2 jaar verandert. Dan denk ik: weten jullie het nou alweer niet.’ Toen Martijn Katan vervolgens uitlegde dat de Schijf van Vijf voor het laatst in 2006 was gewijzigd, beweerde hij bij hoog en laag dat dit niet waar was. ‘Ik zie het de hele dag op het ANP voorbij komen’. Pffff, als gerenommeerde Nederlandse journalisten al in de war raken… ooh my! Enfin, niet zeuren, daarom blog ik voor I’m a Foodie. Ik ga het gewoon nog eens uitleggen.

voedingsadvies

Van voedingsonderzoek…

Eens in de 10 jaar buigt de Nederlandse Gezondheidsraad zich over de meest recente en goed uitgevoerde voedingsonderzoeken. (Ik vermoed dat de 10 jaar daar vandaan komen.) Daarbij is het goed om te weten dat de Gezondheidsraad als doel heeft om tot aanbevelingen te komen die de 10 meest voorkomende chronische aandoeningen (gemeten naar sterfte, verloren levensjaren en ziektelast) in Nederland moeten voorkomen. Daarnaast nemen ze ook een aantal risicofactoren van één van deze ziekten mee. (2)

Kortom, hoe kun je met de laatste wetenschappelijk inzichten chronische ziekten als coronaire hartziekten, bepaalde typen kanker of diabetes mellitus type 2 en risicofactoren als lichaamsgewicht, systolische bloeddruk en LDL-cholesterol (het ‘slechte’ cholesterol) voorkomen? (2)

De bevindingen van de Gezondheidsraad zijn in november 2015 samengevat in de Richtlijnen goede voeding 2015. De conclusies vormen de basis voor aanbevelingen over voedingsstoffen, -middelen en -patronen om zo lang mogelijk gezond te blijven. Wat overigens (wereldwijd) uniek was, is dat de Gezondheidsraad ditmaal i.p.v. adviezen over voedingsstoffen, specifiek adviseerde over voedingsmiddelen. Je gaat immers niet naar de supermarkt voor vitamine C, maar voor een sinaasappel. (2)

En die nieuwe inzichten, die zijn niet extreem verschillend t.o.v. van 10 jaar ervoor. In de voedingswetenschap verkrijg je in een periode van 10 jaar ‘voortschrijdende inzichten’. Wat dit betekent? Dat de Gezondheidsraad bijvoorbeeld ditmaal adviseerde meer te eten volgens een plantaardig en minder dierlijk voedingspatroon. Het is bewezen goed voor gezondheid en milieu. (2)

… tot voedingsadviezen

Maar dan zijn we er nog niet. Een volwassenen is immers geen kind en een man geen vrouw. Aan het Voedingscentrum de taak om deze Richtlijnen goede voeding te vertalen naar een volwaardig voedingspatroon voor verschillende doelgroepen, waarin hun energiebehoefte en specifieke voedingsstoffen (denk aan vitamine D, foliumzuur of jodium) zijn meegenomen. Dit heeft het Voedingscentrum samengevat in de Richtlijnen Schijf van Vijf. (3)

Zeer belangrijk bij het opstellen van nieuwe adviezen is om zo dicht mogelijk bij het gebruikelijke voedingspatroon van de doelgroepen te blijven. Je wilt immers dat de consument zich herkent in de geadviseerde voedingsmiddelen. Welke Nederlander eet er nou geen kaas? (Ok, uitzonderingen daargelaten.) Daarnaast heeft het Voedingscentrum ook rekening gehouden met niet-westerse eetpatronen en bijvoorbeeld een vegetarische variant. (3)

Deze adviezen komen samen in de Schijf van Vijf, het Nederlandse voorlichtingsmodel. Dat heeft als doel om Nederlanders te stimuleren en helpen gezonder te gaan eten. Trouwens, de Schijf van Vijf vormt hierbij hét ideale plaatje. Zelfs ik als voedingswetenschapper red het niet me hier volledig aan te houden. Maar elk stapje richting de Schijf van Vijf helpt je om gezonder te eten en zijn. (3)

Dus, wat is nu gezond?

Het klinkt wellicht flauw en suf, maar is 100% waar: eet gevarieerd, met mate en beweeg. Qua voeding vormt de Schijf van Vijf de perfecte basis. En heb je bijvoorbeeld buikklachten, train je voor een sportevent of wil je wat afvallen? Kijk dan op de site van het Voedingscentrum voor extra wetenschappelijk onderbouwde informatie en tools. Heb je graag hulp, zoek dan naar een (gespecialiseerde) diëtist bij jou in de buurt.

En ja, ik ga voor lekkere recepten of inspiratie ook niet in eerste instantie naar de site van het Voedingscentrum. Maar over hun adviezen valt niet te twisten. Daarom kun je beter, net als ik, een filter aanzetten voor alle overige beweringen. Maargoed, dan mis je wel dus eens wat…

Bronnen